العالم - ایران
محمد فرازمند، مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه، در گفت و گو با برنامه "من طهران" شبکه خبری العالم درخصوص اهمیت منطقه خلیج فارس تصریح کرد: منطقه خلیج فارس از دوران باستان یک منطقه مهم با اهمیت حمل و نقل، کشتیرانی و در دوره جدید به لحاظ اهمیت ژئو انرژی مطرح بوده است.
وی با بیان این که آبراه خلیج فارس و منطقه مجاور این آبراه محل اتصال سه قاره مهم دنیا یعنی آسیا، آفریقا و اروپاست، خاطرنشان کرد: خلیج فارس از طریق تنگه هرمز و دریای عمان با اقیانوس هند و از آنجا با آب های آزاد و از طریق بین النهرین با شامات ومدیترانه واقیانوس اطلس مرتبط است. به همین دلیل هم از دیرباز مطرح بوده که اگر خاورمیانه مرکز دنیای قدیم محسوب می شود خلیح فارس مرکز این مرکز خواهد بود.
فرازمند ادامه داد: در دوران معاصر بعد از اکتشاف نفت اهمیت خلیج فارس هم به عنوان آبراه برای تجارت و انتقال انرژی و هم به عنوان منطقه ای که بزرگ ترین تولید کننده انرژی های فسیلی برای دنیاست و هم به عنوان محل دسترسی به قاره های مهم دنیا مطرح بوده لذا ما در طول تاریخ شاهد افزایش اهمیت منطقه خلیج فارس بوده ایم به همین دلیل هم هست که همیشه قدرت های بزرگ و فرامنطقه ای به این منطقه طمع داشته اند و به طرق مختلف خواسته اند حضور خودشان را در این منطقه به اثبات برسانند این حضور گاهی مستقیم و گاهی از طریق هم پیمانی با برخی از کشورهای همجوار این آبراه بوده است.
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه در خصوص میزان اهمیت کشورهای منطقه خاطرنشان کرد که کشورهای ساحلی خلیج فارس همگی مهم هستند و نگاه ما به کشورها نگاه کم اهمیت یا پر اهمیت نیست. همه این کشورها به دلیل این که کشورهای مستقلی شده اند، حایز اهمیت هستند.
تمام کشورهای منطقه خلیج فارس برای ایران از اهمیت یکسان برخوردارند
وی با بیان این واقعیت که برخی کشورها به لحاظ جغرافیایی، جمعیتی و منابع، کشورهای کوچک تری هستند و برخی دیگر کشورهای بزرگ تر، تصریح کرد، نگاه جمهوری اسلامی ایران به خصوص وقتی که صبحت از گفت وگوی منطقه ای و مجمع گفت وگوهای منطقه ای می کنیم، نگاه کوچک تر وبزرگ تر نیست.
فرازمند افزود: طبیعی است که در این منطقه کشورهایی مثل ایران، عراق و عربستان سعودی کشورهای بزرگی هستند و منابع بسیار زیادی دارند، ولی این مساله دلیل نمی شود که ما نگاه از بالا به پایین به کشورها داشته باشیم.
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه درخصوص سازوکارهای همکاری مشترک گفت: یک همکاری دسته جمعی وقتی صورت می گیرد که منابع و امکانات و قدرت کشورهای منطقه هم پوشانی داشته باشد و کشورها احساس کنند که از موضع عادلانه ای می توانند باهمدیگر تعامل داشته باشند. طبیعی است که اختلافات جمعیتی، جغرافیایی و سایر اختلافات وجود دارد ولی جمهوری اسلامی ایران هیچ وقت قدرت خودش را به عنوان یک قدرت هژمون که می تواند نگاه از بالا به پایین به کشورهای داشته باشد، درمنطقه تبلیغ و ترویج نکرده است.
نقش مخرب قدرت های فرامنطقه ای درخلیج فارس
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه تاریخ به ما می گوید که کشورهای فرامنطقه ای به رغم این که ادعا می کنند به دنبال با ثبات کردن این آبراه برای ایمنی دسترسی آسان و آزاد به منابع انرژی هستند، ولی عموما این نقش نقش بی ثبات کننده وافزایش تنش در منطقه بوده است به همین دلیل شاهدیم که در دهه های گذشته درتمامی منازعاتی که درمنطقه رخ داده طرف های خارجی و قدرت های فرامنطقه ای یک طرف اصلی بودند و طرف تحریک کننده و حمایت کننده از تنش ها و جنگ ها درمنطقه بودند.
فرازمند تصریح کرد: در جنگ تحمیلی عراق علیه ایرن، قدرت های فرامنطقه ای نقش داشتند و از رژیم صدام حسین در عراق حمایت کردند و جنگ بعدی درمنطقه که جنگ دوم خلیج فارس از آن یاد می شود، مستقیما قدرت های فرامنطقه ای در بوجود آوردن آن نقش داشتند همچنین در تبلیغ ایران هراسی و دامن زدن به اختلافات بین کشورهای منطقه به طور مستقیم نقش دارند.
نقش مستیم قدرت های اروپایی وآمریکا درجنگ یمن
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه درادامه خاطرنشان کرد، در جنگ یمن هم اکثر قدرت های بزرگ اروپایی وامریکا به صورت مستقیم نقش دارند و مردم یمن خودشان را با ائتلاف موسوم به ائتلاف عربی که دو سه کشور عربی هستند و آمریکا و برخی از قدرت های اروپایی در نزاع می بینند.
امنیت وارداتی ثمره ای برای کشورهای منطقه نداشته است
وی درخصوص چالش های موجود در منطقه خلیج فارس اظهار داشت: اگر بخواهیم چند تا از چالش های مهم منطقه خلیج فارس و آبراه خلیج فارس را ذکر کنیم در صدر این لیست باید به موضوع امنیت خلیج فارس به عنوان یک حلقه مفقوده در دهه های اخیر اشاره کنیم، شاهد هستیم که حتی قبل از انقلاب اسلامی ایران سیستم امنیتی و نظم امنیتی منطقه نظم مستقل و محلی نبود. برخی از همسایگان ما به خریداری امنیت و پیوند دادن امنیت خودشان و منطقه با قدرت های بزرگ روی آوردند که تجربه موفقی نبود. امنیت وارداتی نتوانسته نه امنیت این کشورها و نه ثبات وامنیت منطقه را حفظ کند.
دستیابی به سیستم امنیت منطقه ای تضمین کننده منافع منطقه است
فرازمند گفت: دستیابی به یک سیستم امنیت محلی و منطقه ای یکی از چالش های مهم منطقه خلیج فارس است که جمهوری اسلامی ایران همیشه منادی این نحوه از امنیت بوده، چون ما فکر می کنیم که هم کم هزینه تر است و هم بهتر می تواند به منافع ملت ها و دولت های منطقه کمک کند.
چالش زیست محیطی و شیوع ساخت جزایرمصنوعی در خلیج فارس
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه افزود: چالش دوم منطقه خلیج فارس چالش زیست محیطی است. در این منطقه شناورهای زیادی در سطح آب و زیر آب تردد می کنند، سوخت های فسیلی و هسته ای که این شناورها مصرف می کنند یک چالش مهم برای محیط زیست منطقه است و همین طور جزایر مصنوعی که در سواحل جنوبی خلیج فارس گسترش یافته یک چالش مهم زیست محیطی است.
وی خاطرنشان کرد: فقدان یک سیستم هماهنگ کنترل ترافیک در منطقه خلیج فارس یکی از چالش های این منطقه است به دلیل این که ما شاهدیم برخی کشورهای منطقه به دنبال غیر بومی کردن امنیت هستند لذا این سازوکارهای بومی مثل کنترل ترافیک در خلیج فارس شکل نگرفته است.
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه اظهار داشت: استفاده صیانتی و بهینه از ثروت های منطقه خلیج فارس یکی دیگر از چالش های منطقه خلیج فارس است. ما هم منابع هیدروکربنی و هم ثروت شیلاتی در خلیج فارس داریم که به دلیل عدم شکل گیری پروتکل های جمعی بین کشورهای ساحلی شاهدیم که به صورت صیانتی و بهینه از این منابع استفاده نمی شود.
قدرت های فرامنطقه ای، عامل بسیاری از جنگ های منطقه بوده اند
وی اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران به رغم همه تبلیغات سوئی که درمنطقه و در سطح فرامنطقه ای می شود هیچگاه در صده های گذشته خطری را متوجه همسایگان نکرده و هیچ همسایه ای نمی تواند ادعا کند که از ناحیه ایران مورد هجوم قرار گرفته و جنگی از طرف ایران تحمیل شده اما از سوی دیگر ما شاهدیم بسیاری از بحران هایی که در منطقه ایجاد شده مسبب آن قدرت های فرامنطقه ای بوده است.
نقش مستقیم ترامپ در ایجاد بحران قطر
فرازمند گفت: بحران قطر که یکی از جدیدترین بحران های منطقه خلیج فارس است بلافاصله بعد از سفررییس جمهور آمریکا به ریاض اتفاق افتاد و سیگنال های عجیب و غریبی که ترامپ دراثنای این سفر وبعد از این سفر داد، موجب شد که ائتلافی علیه قطر شکل بگیرد و این توهم ایجاد شد که می توانند با قطربرخورد کنند لذا این بحران عمیق دربین کشورهای همسایه ما به وقوع پیوست و عامل اصلی آن به طور خیلی مشخص آمریکا بود.
فرازمند درباره رفتار عربستان در منطقه تصریح کرد: ما علیرغم اینکه نسبت به رفتارهای عربستان سعودی انتقاد داریم در ایران کسی علاقه ندارد این کشور را تبدیل به تیتر اول رسانه ای کند و تمرکز تبلیغاتی ، سیاسی و رسانه ای بر عربستان سعودی در داخل ایران قابل مقایسه با آن چیزی که در عربستان سعودی علیه ایران است وجود ندارد
وی افزود: در تمام رسانه های سعودی و موضع گیری های مقاماتشان جمهوری اسلامی ایران ذکر می شود و تاکیدشان بر این است که مشکل عربستان و منطقه، جمهوری اسلامی ایران است از همین رو کاملا مشخص است طرفی که می خواهد تنش ایجاد کند کدام طرف است
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایرانی هیچ زمانی منادی تنش با عربستان سعودی نبوده و همیشه از ابتکارات برای کاهش تنش با سعودی ها استقبال کرده است.
وی افزود: هیچ طرف ثالثی در منطقه و سطح بین المللی نیست که برای کاهش تنش بین ایران و عربستان اقدام کرده باشد و جواب منفی از سوی ایران گرفته باشد. برعکس همه پاسخ مثبت گرفتند و طرفی که ابتکارات را رد کرده عربستان سعودی بوده است.
فرازمند با بیان اینکه ایران و عربستان دو کشور مهم منطقه هستند که باید برای حفظ مصالح ملت های منطقه باید به سمت کاهش تنش حرکت کنند خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران در عین حفظ عزت از ابتکارات برای کاهش تنش استفاده کرده در حال حاضر دولتمردان سعودی نشان دادند که بنا ندارند تنش ها کاهش یابد به ابتکارات پاسخ دهند.
منطقه ای قدرتمند به جای کشوری قدرتمند
وی ادامه داد: در دنیا اکنون این گونه نیست که طرفی که خواهان کاهش تنش باشد از موضوع ضعف باشد اتفاقا ایران وقتی اعلام می کند که خواهان کاهش تنش هستند و وزیر خارجه با ایده های گسترده ورود می کند و ایده منطقه قدرتمند به جای کشور قدرتمند استفاده می کند نشان از این دارد که ایران مطمئن و با ثبات قدم بر می دارد.
وی تصریح کرد: آمریکایی ها مدعی هستند که دنبال ثبات در منطقه هستند اما در دوره ترامپ به صورت علنی از واژه دوشیدن استفاده و منابع مالی کشور های حوزه خلیج فارس دوشیده می شود تا منابع آمریکا افزایش یابد.
فرازمند با بیان اینکه در برخی از نقاط منطقه شاهد روند و تصمیمات امیدوار کننده و سازنده از سوی برخی دولت ها مثل عراق هستیم اظهارداشت: در عراق دولت مرکزی و ملت توانستند مقابل یک خطر بین المللی که همان تروریست تکفیری داعش است غلبه کنند و اکنون در آستانه انتخابات عراق قرار بگیرند که تمام این موارد نشانه های امیدوار کننده ای است که در منطقه وجود دارد.
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه افزود: 3 سال قبل بزرگترین چالش تروریست های تکفیری بود که عراق به کمک ایران و دوستان خود توانست این چالش رو پشت سر بگذارد و غلبه کند.
وی با بیان این که متاسفانه عربستان سعودی به دنبال فرافکنی چالش ها و مشکلات داخلی و منطقه ای است و در همین مدت کوتاه وارد دو نذاع بی حاصل شده است تاکید کرد: تحمیل جنگ با یمن و اختلاف با همسایگانش من جمله قطر از همین موارد است.
فرازمند بیان داشت: اگر بخواهیم در شرایط اقتصادی هزینه ها را کاهش دهیم بالا بردن هزینه های نظامی به سود دولت های منطقه نیست
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه اثبات شده است که اتکا به امنیت وارداتی هم پر هزینه است و هم غیر قابل اعتماد یادآور شد: هیچ کشوری پیدا نمی شود که برای امنیت خود به امنیت وارداتی رو آورده باشد و خیالش راحت باشد.
وی با بیان اینکه امنیت وارداتی ثبات داخلی را حفظ و امنیت خارجی هم تامین نمی کند تاکید کرد: اگر یک نگاه کلی به کشور ها بیندازیم کشورهایی که در دوهه اخیر دچار مشکل و فروپاشی شدند کشور هایی بودند که امنیت وارداتی داشتند و متکی به خارج بودند.
فرازمند با اشاره به نقش منفی عربستان سعودی در طول مذاکرات هسته ای یادآور شد: برکسی پوشیده نیست که عربستان سعودی در طول مذاکراتی که منجر به توافق هسته ای شد از هیچ اقدامی برای به شکست کشاندن آن کوتاهی نکرد و بعد از برجام هم هیچ فرصتی را از دست نداده است برای اینکه این توافق را به هم بزند، به نظر من اگر یک دولت ملی در عربستان سعودی برسرکار بود حتما از برجام حمایت می کرد.
عربستان امنیت را یک موضوع ملی نمی داند/ برجام درسی است برای چگونگی مذاکره با قدرت های بین المللی
وی تصریح کرد: برجام معضل یک کشور و جامعه بین المللی را به شیوه ای صلح آمیز حل کرد و می تواند درسی برای چگونگی مذاکره با قدرت های بزرگ باشد اما عربستان سعودی به دلیل اینکه امنیت را یک موضوع ملی نمی داند از هیچ اقدامی برای به شکست کشاندن مذاکرات کوتاهی نکرد و بعد از برجام هم هیچ فرصتی را از دست نداده است برای اینکه این توافق را به هم بزند، به نظر من اگر یک دولت ملی در عربستان سعودی برسرکار بود حتما از برجام حمایت می کرد.
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه افزود: عربستان همیشه نیاز به توجیهاتی برای هزینه های هنگفت نظامی خود دارد، این کشور به طور رسمی 30 درصد از کل بودجه نظامی خود را صرف هزینه خرید ادوات نظامی می کند و به طور غیررسمی این رقم بسیار بالاتر است و برای توجیه این هزینه ها نیاز به این دست توجیهات دارد؛ ما برای حل مشکلات با هیچ کشور منطقه ای گفتگو را رد نمی کنیم و معتقدیم همه مشکلات با گفتگو حل می شود، به خصوص برای کشورهای عربی-اسلامی منطقه نه تنها گفتگو را رد نمی کنیم بلکه گزینه ما گفتگوست
فرازمند پیرامون روابط ایران و کشورهای منطقه اظهار داشت: ما روابط بسیار عالی با سلطنت عمان داریم و در دهه های گذشته روابط ما با عمان رو به توسعه بوده است؛ با قطر بسیار روابطخوبی داریم، هیچگاه قطر ادعاهای کشورهای دیگر علیه ایران را بازگو نکرده است؛ با کویت شرایط ویژه ای داریم هرچند روابط ما با کویت تفاوت دارد با روابطی که با سه عضو دیگر شورای عالی خلیج فارس داریم، ما خواهان روابطی حسنه با همه اعضای شورای همکاری خلیج فارس داریم و هیچ کشوری مستثنی نیست.
عربستان کشوری مناسب برای اجرای «سیاست دوشیدن» ترامپ
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه روابط آمریکا و عربستان سعودی را روابطی کاملا یک طرفه دانست و یادآور شد: آنچه ترامپ در کمپین های انتخاباتی خود در مورد ضرورت تامین برخی از هزینه ها از منطقه گفته بود را دارد انجام می دهد؛ شرایط عربستان سعودی و همپوشانی مشکلات داخلی و منطقه باعث شد این کشور تبدیل به یک هدف سهل الوصول برای «سیاست دوشیدن» آمریکا شود، آنچه که آمریکا در مورد هزینه های کلان عربستان ارائه کرده است تقریبا هیچ بوده است.