العالم- ایران/ سیاسی
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی روز پنجشنبه در آیین دومین سالگرد رحلت آیت الله هاشمی رفسنجانی با بیان اینکه هاشمی هم در دفاع مقدس و هم استقرار صلح نقش ارزشمندی داشت ، تصریح کرد: در ساختار انقلاب و استقرار نظام، شهید بهشتی و مرحوم هاشمی استوانه اصلی بودند.
روحانی با بیان اینکه امروز برای تعظیم شخصیت بلندی در اینجا گرد آمدیم که بر همه ملت ایران، عزت ایران و نواندیشی اسلامی حق بزرگی دارد، گفت: آیت‌الله هاشمی همواره از هر منصب و جایگاهی که در آن قرار گرفت برتر و بالاتر بود.
رئیس جمهور افزود: پیش از انقلاب و در روزهایی که هاشمی رفسنجانی طلبه‌ای جوان و پرشور در قم بود، تلاش داشت از قلم بزرگان حوزه استفاده کرده و مجله مکتب تشیع را منتشر کند. شاید امروز انتشار یک مجله در حوزه علمیه قم امری معمولی باشد، اما کافی است به دهه 30 شمسی برگردید تا ببینید که در آن ایام نوشتن مقاله و انتشار مجله برای کسی عزت و عظمت به حساب نمی‌آمد.
روحانی اظهارداشت: هاشمی رفسنجانی در جریان نهضت و حرکت اسلامی از همان آغاز از یاران نزدیک و شاگردان برجسته امام راحل بود و همواره فراتر از یکی از نخبگان حوزه علمیه تلاش می‌کرد. در محرم سال 42 در حالی که از چندی قبل او را به بهانه سربازی دستگیر کرده بودند با همان لباس سربازی به منزل امام آمد که این حرکت او نیز به نوعی سنت‌شکنی از سوی یک طلبه جوانِ فاضل بود.
رئیس جمهور ادامه داد: در طول نهضت اسلامی هر کس می‌خواست کتاب یا مطلبی منتشر کند به موضوعات دینی، جهادی و اسلامی می‌پرداخت، اما هاشمی در آن دوره درباره سردار سازندگی دوران قاجار یعنی امیرکبیر کتاب نوشت و در روزگاری که کمتر کسی به خاورمیانه و فشارها بر ملت‌های منطقه توجه می‌کرد، او درباره فلسطین کتاب نوشت.
روحانی با بیان اینکه هاشمی چنان شجاع و مقاوم بود که هیچ شلاق و شکنجه‌ای او را به زانو در نیاورد، تصریح کرد: نه تنها شکنجه و شلاق‌های ساواک و زندان‌های رژیم طاغوت هاشمی را به زانو در نیاورد، بلکه حتی شلاق‌هایی که به آبرو و روح هاشمی وارد آمد، نیز نتوانست او را به زانو در آورد.
رئیس جمهور شلاق بر جسم را دردناک توصیف کرد، اما شلاق بر روح، آبرو و حیثیت را بسیار دردناک‌تر از شلاق بر جسم ذکر کرد و گفت: امروز اینجا جمع شده‌ایم که بگوییم هاشمی زنده است و زنده می‌ماند، چرا که فکر، اندیشه، صبر، مدارا، استقامت و فداکاری هاشمی، همواره زنده می‌ماند و ما بلندترین آرزوی هاشمی، یعنی نظام سربلند جمهوری اسلامی و ایران باشکوه را دنبال خواهیم کرد و تا این هدف ادامه دارد و تا ایران و نظام اسلامی برقرار است، هاشمی زنده است.
روحانی در ادامه با اشاره به اینکه ملت قدرشناس ایران، آخرین بار هاشمی رفسنجانی را در خیابان انقلاب بدرقه کردند، خاطر نشان کرد: تا جاده انقلاب هست، هاشمی نیز زنده است و چنانکه جایگاهی رفیع در میان ملت ایران داشت، همواره این جایگاه را حفظ خواهد کرد.
رئیس جمهور اضافه کرد: فکر بلند و هوشیاری ملت ایران در دو صحنه آشکار شد، یکی آن زمان که تهمت‌ها و سخن‌های ناروای بسیاری علیه هاشمی به زبان آمد، اما در آخرین انتخاباتی که او شرکت کرد با رأی بالای مردم تهران مواجه شد و صحنه دوم نیز زمانی بود که مردم آن نمایش باشکوه را در بدرقه پیکر هاشمی به نمایش گذاشتند. این دو صحنه به همه معاندان، دشمنان و سرکوبگران اعلام کرد که نمی‌توان با تهمت و دروغ، فرهیخته‌ای محبوب ملت را از صحنه خارج کرد.
روحانی اظهار داشت: هاشمی همچنان همان شخصیت والایی است که امام راحل درباره او پس از حمله سبوعانه ضد انقلاب گفت: هاشمی زنده است چون نهضت زنده است. هاشمی با نهضت، انقلاب اسلامی، ایران و عزت ایران پیوند خورده است.
رئیس جمهور با اشاره به این جمله ماندگار مقام معظم رهبری درباره آیت‌الله هاشمی که «هیچ‌کس برای من هاشمی نخواهد شد»، تصریح کرد: این توصیف نشانه جایگاه بلند هاشمی نزد مقام معظم رهبری است. تا چندین هفته پس از رحلت آیت‌الله هاشمی در دیدارهایم با مقام معظم رهبری، شاهد این بودم که ایشان با آه، افسوس و ناراحتی از مرگ غمبار آیت‌الله هاشمی سخن می‌گفتند و تأکید می‌کردند که نمی‌توانم این اتفاق را از یاد ببرم.
روحانی با بیان اینکه آیت‌الله هاشمی یکی از شخصیت‌های بنام و مؤثر در استقرار انقلاب اسلامی بود، گفت: 2 نفر در پیروزی انقلاب و استقرار نظام و شکل دادن به ساختار جمهوری اسلامی ایران نقشی بسیار مؤثر داشتند؛ یکی آیت‌الله شهید بهشتی که مجلس خبرگان قانون اساسی را به خوبی اداره کرد و میثاق و منشور ملی یعنی قانون اساسی را به ثمر نشاند و دوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی که مشابه این کار را در تشکیل و اداره اولین مجلس شورا بر عهده داشت.
رئیس جمهور ادامه داد: روزهای آغازین مجلس اول، روزهای بسیار سختی بود. اندکی قبل از رأی گیری برای ریاست مجلس اول به اتفاق جمع دیگری از نمایندگان مجلس در مدرسه رفاه گرد هم آمده بودیم و در آنجا نظر اکثریت قاطع این بود که آقای خامنه‌ای رئیس اولین دوره این مجلس باشند، اما خود آقای خامنه‌ای در آن جلسه صحبت و تأکید کرد که در این شرایط بسیار سخت، هاشمی بهترین کسی است که می‌تواند برای ریاست مجلس انتخاب شود و به گونه‌ای سخن گفت که نظرش مورد قبول جمع قرار گرفت و اینگونه شد که آقای هاشمی رفسنجانی مجالس اول و دوم و سال اول مجلس سوم را به خوبی اداره کرده و بسیاری از رویه‌های قانون‌گذاری و فعالیت‌های مربوط به مجلس را پایه‌گذاری کرد.
روحانی در ادامه گفت: هاشمی رفسنجانی در دوران دفاع مقدس و در جریان استقرار صلح نیز نقش کم‌نظیری داشت، اگر چه فرمانده کل قوا در زمان جنگ امام خمینی(ره) بود، اما ایشان بار این مسئولیت را به مقام معظم رهبری و آیت‌الله هاشمی تفویض کرده بودند.
رئیس جمهور اضافه کرد: آقای هاشمی از ابتدای جنگ نیز نماینده امام در شورای عالی دفاع بود، اما از سال 62 به بعد به دستور امام و البته به پیشنهاد مقام معظم رهبری، فرمانده جنگ شد و تا پایان دوران دفاع مقدس، این مسئولیت را بر عهده داشت.
روحانی اظهار داشت: هوش و فراست بالای آقای هاشمی از ایشان یک فرمانده توانمند در جنگ ساخته بود و هر وقت در جلسات، فرماندهان نقشه جنگ را پهن می‌کردند و به توضیح درباره مسایل مختلف می‌پرداختند، ایشان خیلی مسلط به توضیحات فرماندهان گوش می‌کردند و با تکیه بر یکی از ویژگی‌های خاص خودشان که طرح سوالات دقیق بود، هم به فرماندهان روحیه می‌دادند و هم نشان می‌دادند که اگر کسی می‌خواهد مسأله‌ای را برای ایشان توضیح دهد، باید اطلاعات دقیق و به روز داشته باشد.
رئیس جمهور خاطر نشان کرد: آقای هاشمی رفسنجانی به معنای واقعی کلمه مدبر بود؛ کسانی که تدبیر ندارند، فقط صحنه پیش رو را می‌بینند و پس از آن را نمی‌توانند در ذهن‌شان ترسیم کنند اما یک فرد مدبر، تا پایان کار را می‌بیند و هاشمی حقیقتاً در سیاست، امنیت، اقتصاد، جنگ و عرصه‌های دیگر، مدیر و مدبر بود.
روحانی در ادامه اظهار داشت: هاشمی رفسنجانی در پیروزی و پایان بخشیدن به جنگ نیز نقش بسزایی داشت، چنانکه در روزهای سخت جنگ نیز صبر هاشمی فوق‌العاده و ستودنی بود.
رئیس جمهور با اشاره به نقش آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در فرماندهی عملیات‌های گوناگون و سرنوشت‌ساز در جنگ، گفت: فرمان حمله عملیات کربلای 4 را ایشان صادر کرد، هر چند که در میدان جنگ فراز و نشیب وجود دارد و ما گاهی پیروز می‌شدیم و گاه در برخی از عملیات‌ها شکست می‌خوردیم اما در عین حال، هاشمی خستگی‌ناپذیر بود.
روحانی افزود: پس از علمیات کربلای 4، ایشان تصمیم گرفت که عملیات بعدی طراحی شود و پس از یک هفته، عملیات کربلای 5، طراحی شد.
رئیس جمهور با اشاره به اینکه هاشمی انسانی با صبر و حوصله فراوان و مردی خستگی‌ناپذیر بود، گفت: یکی از پیچیده‌ترین مسایل استراتژیک در دنیا نحوه پایان دادن به جنگ است.در مسایل جنگ سیاسی و اقتصادی هم همین‌طور است؛ این هنر نیست که در جنگ اقتصادی چه کاری انجام دهیم و در جنگ سیاسی بخواهیم با دنیا بجنگیم بلکه هنر این است که چگونه به جنگ پایان دهیم.
روحانی با اشاره به اینکه امروز در میان جامعه و در میان همه اقشار در حوزه و دانشگاه سیاستمدار مسلمان، متعهد و مجتهد اگر گوهری نایاب نباشد، بسیار کمیاب است، اظهار داشت: هاشمی استراتژیست و سیاستمداری مسلمان بود و این در حالی است که بسیاری از کسانی که سیاست می‌فهمند، استراتژیست نیستند.
رئیس جمهور با بیان اینکه جنگ تحمیلی علیه ایران برای تصاحب سرزمین و تنها جنگی نظامی نبود، خاطر نشان کرد: هدف مهم دشمنان، انقلاب اسلامی از تحمیل جنگ به ملت ایران از بین بردن فرصت انقلاب در ایام آغاز انقلاب و دوران نشاط پس از آن بود و یکی از اهداف مهم جنگ این بود که فرصت جهانی انقلاب را از ما بگیرند و کشور را به جای تمرکز بر فرصت توسعه و ساختن به جنگ مشغول کنند.
روحانی ادامه داد: در آن دوران باید حواسمان به هدف اصلی دشمن می‌بود و هاشمی این را به خوبی می‌دانست و می‌فهمید که جنگ را باید برای دستیابی به صلح عزتمند ادامه دهیم.
رئیس جمهور با اشاره به اینکه یکی از روزهای خوشحالی هاشمی آن غروب جمعه تیرماهی بود که از خدمت امام(ره) برگشته بود، گفت: هاشمی عنوان می‌کرد که من فرماندهی جنگ را به عهده می‌گیرم و جنگ را پایان می‌دهم و حاضرم امام مرا به عنوان جانشین فرمانده کل قوا، عزل و حتی محاکمه کند و همه این مطالب را به نوعی خدمت امام گفته بود، اما امام به عنوان مرد غیور تاریخ ایران هرگز نمی‌پذیرفت که یکی از حواریون او بخواهد اینگونه مسئولیت را برعهده بگیرد.
روحانی خاطر نشان کرد: پس از آن دیدار، صبح یکشنبه جلسه‌ای در ریاست جمهوری تشکیل شد که آن جلسه سرنوشت جنگ را با صلح عزتمند پایان داد و در آن جلسه که سیاستمداران، فرماندهان و برخی ائمه جمعه مطرح کشور حضور داشتند، یادگار امام، پیام امام را قرائت کرد و آن هم هدایتگر راه ما بود.
رئیس جمهور با تأکید بر اینکه هاشمی در اداره جنگ و ساماندهی صلح نقش فوق‌العاده‌ای داشت، گفت: نباید این نقش را از یاد ببریم و باید کتاب‌ها و مطالب گوناگون درباره این نقش برای ایران و نظام اسلامی نوشته شود.
روحانی با اشاره به اینکه پس از ارتحال امام راحل، هاشمی جایگاهی داشت که احساس می‌کرد، تمام مسئولیت کشور بر دوش او آمده است، گفت: کسی که پس از رحلت امام مجلس خبرگان را جمع کرد و موضوع رهبری را به سامان رساند، هاشمی بود و اگر او در آن جلسه نبود، بحث رهبری به اشکال مختلفی که در آن دوران مطرح بود، به نتیجه نمی‌رسید.
رئیس جمهور اظهار داشت: نقش هاشمی در روزهای بحران این کشور و نظام را نباید از یاد ببریم، چرا که هاشمی مرد حافظ این کشور و نظام بود و با موقع‌شناسی می‌دانست که چگونه باید جریانات را هدایت کند.
روحانی با اشاره به اینکه آیت‌الله هاشمی در مسایل گوناگون کشور و انتخابات مهم نقشی تأثیرگذار داشت، گفت: نقش آقای هاشمی در انتخابات ریاست جمهوری سال 76، بسیار مهم و اساسی و در انتخابات 92، استثنایی بود.
رئیس جمهور با اشاره به توصیه‌ها و تأکیدات آیت‌الله هاشمی در سال 95 به وی درباره ضرورت حضور در انتخابات سال 96، گفت: جای او در آن انتخابات باشکوه و حضور مردم بسیار خالی بود و هیچ روز سختی امروز در دولت وجود ندارد که ما این احساس را نداشته باشیم که دولت یک پناهگاه و حامی بزرگ را از دست داد.
روحانی با بیان اینکه اگر امروز هاشمی در میان ما بود، فضا را به گونه‌ای دیگر می‌ساخت، افزود: هاشمی بعد از انتخابات 92، بسیار نگران سرنوشت مذاکرات هسته‌ای بود و به طور مداوم و مرحله به مرحله آن را دنبال می‌کرد و به غیر از آنکه از من در این باره سوال می‌کرد، با دیگر مسئولان نیز در اینباره جلسات متعددی داشت.
رئیس جمهور با بیان اینکه او در تمام عرصه‌ها و موضوعات، دغدغه پیشرفت کشور را داشت و ایران سربلند و عزیز و مدرن را می‌خواست، اظهار داشت: شاید زمینه این اندیشه او در تفکرات امیرکبیر وجود داشت. کما اینکه امام(ره) هم تفکر اولیه خود را از مدرس گرفته بود. تمام هم و غم امیرکبیر ورود علم و صنعت جدید به کشور و پیشرفت و مبارزه با استعمار بود و مدرس همواره برای استقلال ایران تلاش می‌کرد.
روحانی خاطر نشان کرد: هاشمی همواره به دنبال این بود که معضلات و مشکلات کشور را به نحوی حل و فصل کند و تنها کسی است که در کشور از ابتدای انقلاب تا روز آخر عمر خود مسئولیت را قبول کرد و تا ساعات آخر برای اسلام، نظام و ایران تلاش کرد.
رئیس جمهور ادامه داد: هنگامی که برجام به ثمر رسید و توانستیم به توافق دست پیدا کنیم، آیت‌الله هاشمی به من گفت که امروز من دیگر راحت می‌میرم چرا که امروز فهمیدم کشور استقرار یافت و سایه جنگ از کشور برداشته شده است.
روحانی با بیان اینکه ملت ایران با توافق برجام کار بزرگی را به ثمر رساند و توانست در یک روز 6 قطعنامه شورای امنیت را از بین ببرد، گفت: به واسطه توافق ایران، تحریم‌های نظامی که دائمی بودند، به حالت تعلیق درآمدند و تا چند سال دیگر این تحریم‌ها نیز از بین خواهند رفت.
رئیس جمهور افزود: هاشمی بنیان‌گذار فناوری هسته‌ای در این کشور بود و هر کس در این کشور جز هاشمی از فناوری هسته‌ای سخن بگوید، نادرست گفته است چرا که او اولین کسی بود که دستور ورود سانتریفیوژ به کشور را داد و در تمامی مراحل مسایل را به ریز دنبال می‌کرد.
روحانی با اشاره به نقش آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در اعتلای صنایع دفاعی کشور، اظهار داشت: موشک امروز وسیله دفاعی ماست و به آن افتخار می‌کنیم و در هفته‌های آینده با موشک‌های ساخت خود دو ماهواره جدیدی را به فضا خواهیم فرستاد.
رئیس جمهور با تأکید بر اینکه قدرت دفاعی، فناوری و اعتدال امروز ایران از یادگاران هاشمی رفسنجانی است، گفت: اگر بخواهیم در دوران انقلاب، مجسمه‌ای از اعتدال بسازیم، تندیس هاشمی، تنها نماد برای آن است چرا که او همواره با افراط و تفریط مخالف بود و اعتدال را به ما آموخت. گر چه اصل اعتدال برای پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) است اما او پدر تفکر اعتدال و اساس امید در کشور بود.
روحانی با بیان اینکه فراجناحی بودن در این کشور سخت است، اظهار داشت: برای کسی که فراجناحی عمل می‌کند روز پیروزی همه کف می‌زنند و در روز سختی همه از او فاصله می‌گیرند و بسیار دشوار است که کسی بخواهد، فراجناحی کار کند، اما هاشمی با هر دو جناح خوب و رفیق بود و با افراطیون هر دو جناح برخورد می‌کرد. معتدلین دو جناح هاشمی را پناهگاه خود می‌دانستند و هر شخصی از تاجر، بازاری، تولیدکننده، سرمایه‌دار و کارگر هنگامی که خدمت وی می‌رسیدند، شخصیتی کم‌نظیر با صبر و حوصله را مشاهده می‌کردند و روحیه می‌گرفتند.
رئیس جمهور با بیان اینکه آیت‌الله هاشمی بسیار صبور و مظلوم بود، گفت: پس از شهید بهشتی در تاریخ انقلاب ندیدم به کسی به اندازه هاشمی ظلم شود؛ هر چه خواستند گفتند و او به خاطر اسلام، ایران و انقلاب چیزی نگفت.
روحانی با تأکید بر اینکه امروز باید هاشمی زمان خود باشیم و راه را ادامه دهیم، گفت: باید در برابر ناملایمات صبر و مدارا کرده و اعتدال را پیشه کنیم و در مشکلات تحمل داشته باشیم.
رئیس جمهور اظهار داشت: باید از هاشمی اعتدال را یاد بگیریم و نباید هدف را از یاد ببریم.
روحانی با بیان اینکه امروز روز سختی است و دشمن با همه توان برای اعمال فشار سیاسی و اقتصادی علیه ما به میدان آمده، گفت: مطمئناً با وحدت، اتحاد و صبر و حوصله و پیروی از راه هاشمی، می‌توانیم راه و انقلاب خو درا حفظ کنیم.
پیش از سخنان رئیس جمهور محمد هاشمی برادر مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و فاطمه هاشمی فرزند وی، در سخنانی به بیان وجوه گوناگون شخصیتی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و جایگاه او در انقلاب و کشور پرداختند.