العالم ـ گزارش
روز پنجشنبه (5 تیرماه 1399) طبق روال هفته های قبل شماری از طرح های اقتصادی کشور افتتاح شد. اما طرح های صنعتی این هفته یک تفاوت مهم با هفته های دیگر داشت و آن افتتاح خط لوله مهم نفتی در جنوب ایران و توسعه سواحل با ارزش مکران و ایجاد پایانه نفتی در ساحل دریای عمان بود.
این طرح که شامل احداث خط لوله ۴۲ اینچی با طول تقریبی یک هزار کیلومتر با استفاده از پنج تلمبه خانه بین راهی و ۲ ایستگاه توپکرانی، همچنین تعداد ۱۱ پست برق و خطوط انتقال برق به طول تقریبی ۱۸۰ کیلومتر است، از مرداد ماه سال ۹۸ کلید خورده است.
هدف از این طرح رهایی از وابستگی به تنگه هرمز برای صادرات نفت به ویژه در دورانی که آمریکا به زعم خود سیاست فشار حداکثری را بر به اصطلاح قطع کامل صادرات نفت ایران متمرکز کرده و از سوی دیگر ایران نیز اعلام کرده که اگر صادرات نفت ایران قطع شود، بی شک دیگران نیز نخواهند توانست از تنگه هرمز نفت صادر کنند، حالا رهایی از وابستگی صادرات نفت ایران به تنگه هرمز، تدبیر دست اندرکاران کشورمان برای تضمین امنیت صادرات نفت برای مشتریان و مقابله موثر در برابر افراط گرایی واشنگتن در زمینه اقدامات تروریستی اقتصادی، با اجرای این طرح بیش از پیش پررنگ تر خواهد شد.
تنوع بخشی به مسیر صادراتی کشور به ویژه در حوزه مهم نفت و انرژی و ایجاد بندر صادراتی جدید در دریای متصل به دریاهای آزاد، تیر آمریکا و دشمنان مان را بر سنگ خواهد نشاند و این اطمینان را به مشتریان نفتی ما خواهد داد که عرضه نفت با امنیت و اطمینان حتی در شرایط بحران امنیتی تنگه هرمز ادامه خواهد داشت.
با اجرای این طرح انتقال یک میلیون بشکه نفت خام سبک و سنگین صادراتی در روز و نیز ایجاد ظرفیت انتقال یک میلیون بشکه نفت خام در روز از گوره به پایانه جاسک و ذخیره‌سازی نفت خام و صادرات آن از طریق پایانه جدید جاسک محقق خواهد شد که تا پایان سال به بهره برداری کامل می رسد. بر اساس اعلام وزارت نفت تاکنون ۳۰۰ میلیون دلار در این طرح هزینه شده و ۸۰۰ تا ۸۵۰ میلیون دلار برای تکمیل آن نیاز است.
اهمیت این طرح در زمینه شکستن محاصره دشمن به ویژه در تقابل با تروریسم اقتصادی آمریکا به حدی است که رویترز در شیطنتی آشکار آن را به تهدید ایران به بستن تنگه هرمز ربط داده و گفته که "ایران بارها تهدید کرده اگر تحریمهای آمریکا جلوی صادرات نفت آن را بگیرد، تنگه هرمز را می بندد."
این در حالی است که هدف اصلی کشورما همان گونه که مسوولان نیز آشکارا اعلام کرده اند، تضمین صادرات نفت است که آمریکا با قلدری و خلاف قواعد بین المللی در صدد وارد کردن ضربات اقتصادی و به اصطلاح خودش قطع صادرات نفت کشورمان است.
با افتتاح این طرح وابستگی ایران به استفاده از مسیر کشتیرانی تنگه هرمز برای صادرات نفت از بین می رود، مسیری که سال هاست به مرکز درگیری‌های منطقه‌ای تبدیل شده است. در همین خصوص حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری کشورمان در آیین افتتاح این طرح طی سخنانی در تلویزیون اعلام کرد که "این یک تصمیم استراتژیک و یک قدم مهم برای ایران است تا به صادرات نفت خود ادامه دهد."
ویژگی های فنی و اجرایی این پروژه خط انتقال نفت، گویای کار بزرگ متخصصان داخلی کشور آن هم در شرایط دشوار تحریم و تهدید است اما اهمیت آن تنها در بُعد فیزیکی و اجرایی نیست. این طرح از منظر استراتژیک برای ایران اهمیت به سزایی دارد و جمهوری اسلامی با تکمیل این طرح تنگه هرمز را برای صادرات نفت دور خواهد زد. رهایی از وابستگی به پایانه های صادراتی در تنگه هرمز و بهره گیری از ظرفیت های جدید کشور از جمله بنادر جاسک و سواحل مکران، بی شک ریسک صادرات نفت از تنگه هرمز را کاهش می دهد و روند صادرات نفت کشورمان را تضمین می کند.
در همین خصوص روحانی در مراسم افتتاح خط لوله «گوره - جاسک» این طرح را از استراتژیک ترین طرح های دولت برشمرد و خاطرنشان کرد: "بسیاری از کشورهای منطقه توانستند برای صادرات نفت خود راه دومی ایجاد کنند تا هنگام خطر در تنگه هرمز بتوانند نفت را از طرق دیگر صادر کنند. تنها کشوری که در این میان مانده بود و اگر روزی تنگه هرمز به دلیلی بسته می شد، صادرات نفتش به طور کامل متوقف می‌شد، جمهوری اسلامی ایران بود. البته شعاری که ما می‌دادیم که ما در کنار تنگه هرمز هستیم و آبراه در اختیار ما است، کاملا درست بود اما در روز مبادا مشکل عظیمی برای خود ما بوجود می‌آمد که از این مشکل عبور کردیم."
همچنین بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان در توییتی نوشت: "با امکان صدور نفت خام در بیرون تنگه هرمز از طریق احداث پایانه صادرات نفت در جاسک و خط لوله هزار کیلومتری به آن تا پایان امسال، با همت کارکنان صنعت نفت امنیت صدور نفت ایران نسبت به دیگر صادرکنندگان خاورمیانه و همسایگان دو چندان می شود."
واقعیت آن است که ایجاد مسیر دوم برای تضمین صادرات نفت ایران که رییس جمهوری آن را هنگام بروز خطر در تنگه هرمز برای کشورمان حیاتی برشمرد، برخلاف شیطنت های رسانه های غربی که همواره درصدد فرصتی برای بحران زایی در منطقه هستند، نه به دلیل حضور یا اقدامات ایران در خلیج فارس بلکه ریشه در حضور نیروهای فرامنطقه ای در خلیج فارس و تنگه هرمز دارد. طی سال های گذشته ایران در آب های سرزمینی خود حتی در بدترین شرایط هم هیچ گاه تهدیدی برای همسایگان خود نبود اما تبلیغات منفی رسانه ای و ایران هراسی های کاخ سفید شرایط را به گونه ای ترسیم کرده بود که جهان آماده بسته شدن تنگه هرمز و حمله ایران به نفتکش ها و کشتی ها در این تنگه استراتژیک بود.
افزایش حضور تنش زای نیروهای فرامنطقه ای به ویژه نظامیان آمریکایی در منطقه به دنبال ایجاد بحران های مصنوعی از جمله حملات سطحی و مشکوک به برخی نفتکش ها و همچنین حمله به تاسیسات نفتی در منطقه، کشورهای حاشیه خلیج فارس و تنگه هرمز را به این فکر واداشت که باید برای حراست از منافع خود طرح دومی را طراحی کنند که به نظر می رسد راه های تازه ای برای صادرات نفت و فرآورده های نفتی خود خارج از حوزه تنگه هرمز یافته اند تا در صورت بروز اقدامات نامعقول آمریکا، خود را از تبعات آن در امان نگه دارند.
حالا ایران هم برای رهایی از وابستگی به تنگه ای که به مرکز تنش ها تبدیل شده، گام برداشته است و خط لوله «گوره-جاسک» را برای ایجاد پایانه صادراتی در دریای عمان که متصل به دریای آزاد است، کلید زده است. ایران در مقابل دخالت های منطقه ای و فرامنطقه ای با توسل به تدبیر در برابر تحریم و تروریسم اقتصادی آمریکا در حال بی اثر کردن آن با اتخاذ راهکارهای راهبردی خود است که بی شک می تواند با مخابره پیام کاستن از اهمیت تنگه هرمز، بهانه حضور نیروهای آمریکایی را در منطقه بیش از پیش زیر سوال ببرد و اهداف پشت پرده آنها را که دنبال تحقق اهداف استعماری و سیطره بر منطقه از طریق ایجاد شکاف و اختلاف میان کشورهای منطقه و واگرایی میان آنهاست، برملا سازد.
نویسنده: احمد نیکنام