العالم - اروپا
«امانوئل مکرون» امروز (دوشنبه) برای گفت‌وگو با «ولادیمیر پوتین» به مسکو می‌رود. مقصد بعدی وی "کی‌یف" است. این دیدارها در فضایی صورت می گیرد که برخی آن را سایه جنگ در اروپای شرقی و برخی دیگر آن را محدود به تنش‌های لفظی می‌دانند.
هفته‌هاست که کشورهای غربی و کی‌یف ادعاهایی درباره «تهاجم» احتمالی روسیه به اوکراین منتشر می کنند. مسکو این ادعاها را «پوچ و بی‌اساس» خوانده و از آن به عنوان ترفندی برای تشدید تنش‌ها یاد کرده است.
رئیس جمهوری فرانسه دو هفته پیش در نخستین واکنش به بالاگرفتن تنش در مساله اوکراین گفته بود: هنوز برای اقدام دیپلماتیک فضا وجود دارد و وی در روزهای آینده طرحی را برای «کاهش تنش» با مسکو ارائه خواهد کرد.
پس از آن مکرون با «اولاف شولتس» صدراعظم آلمان نیز در مورد مساله اوکراین دیدار و گفت‌وگو کرد. نتیجه این دیدار نیز مطرح کردن مواضع مشترکی بود که از یک سو به روسیه در مورد هرگونه اقدام نظامی هشدار می‌داد و از سوی دیگر به گفت وگو برای حل و فصل مساله تاکید داشت.
فضای انتخاباتی حاکم بر فرانسه سبب شده صداهای یکسانی از این کشور در مورد مساله اوکراین به گوش نرسد. اما با کمال تعجب احزاب کاملا چپگرا یا راستگرا مواضع بسیار مشابهی از خود نشان می دهند.
«ژان لوک ملانشون» از حزب فرانسه تسلیم ناپذیر با انتقاد جدی از مواضع آمریکا از راهبرد نظامی روسیه دفاع می کند.
وی گفت: روسیه گروه‌های نظامی خود را در مرز مستقر می کند؟ کدام کشور وقتی چنین همسایه‌ای دارد که با قدرتی مرتبط است و مدام تهدید می کند، چنین کاری نمی کند؟
وی در مصاحبه ای با روزنامه لوموند گفته بود: ما در حال ادامه دادن شیوه های کهنه جنگ سرد هستیم. سیاست‌های ضدروسی نه به نفع ما که خطرناک و پوچ است. کلمه کلیدی «تنش‌زدایی» است.
ملانشون با اینکه موافق کاهش تنش‌هاست اما مواضع متفاوتی با مکرون دارد که از قصد پاریس برای تضمین امنیت مرزهای فیزیکی اوکراین سخن می گوید.
رهبر حزب فرانسه تسلیم ناپذیر مهمتر از همه از طرح سیاست عدم تعهد با اشاره به جنگ سرد حمایت و تاکید می کند که فرانسه نه بخشی از بلوک آمریکا و نه از بلوک شوروی است.
«مارین لو پن» رهبر حزب راستگرای «مجمع ملی» نیز نظری موافق با سیاست‌های مسکو را مطرح می‌کند. به اعتقاد او مشارکت روسیه در مبارزه با افراطی‌گیر و نیز سهم ۲۰ درصدی این کشور در تامین گاز فرانسه، دلایل کافی برای حمایت از مسکوست.
وی که از مخالفان اتحادیه اروپاست، حمایت این نهاد از اوکراین را عامل بالاگرفتن تنش در شرق اروپا می‌داند.
وی در مصاحبه با یک رسانه لهستانی (Rzeczpospolita) گفته بود: چه بخواهیم و چه نخواهیم، اوکراین در حوزه نفوذ روسیه قرار دارد.
در میان نامزدهای انتخابات ۲۰۲۲ فرانسه، «اریک زمور» از حزب راست افراطی «تسخیر مجدد» بیش از همه هوادار روسیه است. وی با عطف به مسائل تاریخی عنوان می کند «اوکراین همواره بخشی از امپراتوری ها بوده است، یا روسیه و یا اتریش». وی در مصاحبه ای با رادیو و تلویزیون (RTL) لوکزامبورگ گفت: فرانسه نباید خود را با مواضع آمریکا در قبال روسیه همسو کند زیرا ادعاهای ولادیمیر پوتین «کاملاً مشروع» بوده است.
وی افزود: اگر من رئیس جمهور بودم، می گفتم دیگر هیچ تحریمی در برابر روسیه وجود ندارد.
پس از این احزاب، موضع مکرون قرار می‌گیرد. وی پیشتر به گرم شدن روابط پاریس-مسکو امید داشت و دعوت از پوتین برای سفر به جنوب فرانسه در تابستان سال ۲۰۱۹ نیز در همین راستا بود. اما به تدریج با مانورهای نظامی مسکو در مرزهای شرقی روسیه این تمایل فرونشست. مکرون در ۲۰ ژانویه حتی پیشنهاد مشارکت کشورش را در حضور نیروهی نظامی ناتو در رومانی مطرح کرد. پنج روز بعد نیز رئیس جمهوری فرانسه در نشستی خبری اعلام کرد که تجاوز احتمالی روسیه در خاک اوکراین با «پاسخی با هزینه بسیار سنگین» برای مسکو همراه خواهد شد.
مکرون هم زمان ابراز امیدواری کرد که تنش در منطقه از مسیر گفت گو حل و فصل شود. او به همین منظور امروز به مسکو و فردا به کی‌یف سفر می کند.
«والری پکرس» نامزد حزب راستگرای جمهوری خواه در مطلبی که در روزنامه لوموند منتشر شد، گفتمانی مشابه با مکرون را در پیش گرفت. وی خواستار حفظ گفت‌وگو با کرملین شد، در حالی که به ضرورت مطلق تضمین تمامیت ارضی اوکراین اشاره کرد.
در میان احزاب چپ میانه نیز «آن ایدالگو» شهردار پاریس و نامزد حزب سوسیالیست از پاسخ مشترک اتحادیه اروپا به درگیری حمایت می کند. وی در مصاحبه با رادیو «فرانس انتر» گفته بود: وقتی وضعیت اوکراین را می بینید، تعجب می کنید که اروپا کجاست. در حالی که ایالات متحده بر چین متمرکز است، اروپا باید در برابر تجاوزات برخی رهبران بار دیگر به نیروی نفوذ تبدیل شود و قاطعانه پاسخ واحدی به آنان دهد.
«یانیک ژادو» نامزد دیگر انتخابات ریاست جمهوری فرانسه از حزب سبزهاست که اگرچه در ظاهر تندتر است اما در مساله اوکراین موضع نزدیک به رقیبان خود در احزاب میانه رو می پیوندد. وی با ابراز تاسف از اینکه مکرون در دوره پنج ساله ریاست جمهوری خود سفری به کی‌یف نداشته است پیشنهاد می کند که مکرون به عنوان رئیس دوره ای شورای اتحادیه اروپا نشستی با حضور رهبران اروپایی در کی‌یف ترتیب و نشان دهد که «اروپا در دفاع از تمامیت ارضی و دمکراسی اوکراین متحد است».
وی همچنین تحریم روسیه و توقف فعالیت خط لوله گازی نورد استریم ۲ را که با دور زدن اوکراین موقعیت جغرافیای سیاسی این کشور را تضعیف می کند، خواستار شد.
در این میان برخی رسانه ها فعالیت مکرون در مساله اوکراین را اقدامی کم اثر برای تثبیت جایگاه اتحادیه اروپا در زمین بازی جنگ سرد میان روسیه و آمریکا می‌دانند. «کریستیان دولپورت» مورخ و کارشناس مسائل سیاسی معتقد است، در دوران جنگ سرد، همواره آمریکا در یک سو و روسیه در سوی دیگر قرار داشته است. مساله ای که در سال های اخیر تغییر کرده ظهور چین به عنوان سومین قدرتی است که می تواند بر این این موازنه موثر باشد. این در حالی است که اروپا در این بحران وزنی ندارد.
برخی دیگر نیز اقدام رئیس جمهوری فرانسه را در سفر به روسیه و اوکراین دیرهنگام می‌خوانند.
«کریستیان ژاکوب» رئیس حزب جمهوری خواهان فرانسه در مصاحبه ای رادیویی عنوان کرد: ما مسیر گفت‌وگوها را قطع کردیم. شایسته ما نیست که رئیس جمهوری کشورمان از دو سال و نیم پیش تاکنون با رئیس جمهوری روسیه دیدار نکرده باشد. مکرون در صحنه بین المللی اصلا وجود ندارد.