العالم ـ زلال قرآن
عامّه موجودات عالم دارای دو ویژگی خاص هستند.
اول – اینکه هریک ازموجودات عالم (اعم ازجماد و نبات وحیوان و فرشتگان و...) ازنوعی علم و شعورمخصوص به خود برخوردارند و تسبیحی که آنها برای ذات اقدس الهی انجام می دهند متناسب با آن است، به همین دلیل درآیه 41 سوره نور با بیان «كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ»، به این حقیقت تصریح شده که همه موجودات عالم شیوه دعا و نیایش و تسبیح خود را می دانند، و چون نوع علم و شعور آنها با علم و شعور انسان متفاوت است، درآیه 44 سوره اسراء با بیان «وَلَـٰكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ» تصریح شده که شما انسانها از درک تسبیح و تحمید آنها عاجز هستید، با این توصیف باید گفت: هریک از مخلوقات عالم از روی علم و شعور خود و با زبان خاص خویش پروردگارشان را تسبیح و تنزیه و تحمید می نمایند.
دوم – تسبیح گوئی ذرات عالم وجود (کلّ مخلوقات عالم هستی)، ازجنس اطاعت و تسلیم محض بودن درمقابل ذات اقدس الهی و عمل دقیق و بدون خطا به سنت ها وقوانین حاکم برجهان است که آنها ماءمور به عمل به آنها بوده اند.
به بیان دیگر: چون هریک از مخلوقات جهان هستی (اعم از غیب و شهادت) در مجموعه ای بسیار بسیار منظم و منسجم و پیچیده، درنظام عالم استقرار یافته و به طور کاملاً تسلیم گونه و با اطاعت محض و به دقیق ترین شکل ممکن به انجام وظائفی که حق تعالی براساس مشیّت بالغه خود برای آنها مُعیّن فرموده مشغولند و هیچگونه قصور و خطا و غفلتی ندارند.
و در یک کلام: می توان گفت، هریک از مخلوقات عالم از روی عِلم و فهم و شعور مخصوص خود و به زبان حال (با انقیاد و تسلیم و عمل دقیق به وظائف محوله، مطابق قوانین و سنت های مقرره ازجانب خداوند سبحان)، عملاً به تسبیح و تنزیه ذات اقدس الهی اشتغال دارند و به وظائف خویش عمل نموده و به هیچ وجه ازآنها تخطی نمی کنند.