العالم-آمریکا
درحال حاضر وپس ازگذشت یک ماه از آغاز به کار ترامپ، دولت جدید آمریکا با دومینوی پیچیده ای ازچالش های متعدد در منطقه خاورمیانه مواجه است.
رئیس جمهوری جدید آمریکا پس ازانتخابش به مقام رئیس جمهوری آمریکا، نقطه نظرات خود پیرامون رویکرد دولت جدید آمریکا درخاورمیانه بویژه سوریه را با وال استریت ژورنال پرتیراژترین روزنامه آمریکا مطرح کرد.
اتخاذ رویکردی متفاوت در سوریه، مبارزه با داعش، مناقشه اسرائیل- فلسطین و مقابله با قدرت فزاینده ایران از جمله موارد ادعایی رئیس جمهور جدید آمریکا در اولین مصاحبه خود بود.
اکنون و پس از گذشت یک ماه از آغاز فعالیت های ترامپ به عنوان رئیس جمهور جدید آمریکا و تیم مشاوره ای و اجرایی وی و نیز با توجه به تحولات سیاسی منطقه راهبردی خاورمیانه، بررسی واقع بینانه و دقیق رویکرد های نظری و عملی ترامپ در عرصه سیاست خارجی این کشور در ژئوپلتیک خاورمیانه، امری ضرور به نظر می رسد.
در این میان، توجه به نکات ذیل برای درک ساختار بدنه تصمیم گیر واشنگتن در قبال تحولات خاورمیانه، قابل ارزیابی است.
الف) بحران سوریه و رویکرد جدید دولت ترامپ در خاورمیانه
بر اساس محتوای یکی از فرامین اجرایی ترامپ، وزارت خارجه با همکاری وزارت دفاع آمریکا طی90 روز از دریافت این فرمان اجرایی، برنامه ای برای ایجاد مناطق امن در خاک سوریه اتخاذ و طرح(های) ساماندهی و اسکان موقت پناهجویان سوری را فراهم خواهند کرد.
دو وزارت دفاع و خارجه این کشور موظف خواهند بود در این بازه زمانی نسبت به ایجاد مناطق امن برای پناهجویان داخل سوریه و محیط اطراف آن، اقدامات لازم را انجام دهند.
در این میان، طرح مبهم رئیس جمهوری آمریکا برای ایجاد مناطق امن با هدف تامین امنیت شهروندان سوری، در حالی است که مشاوران سیاسی اوباما همواره با این اقدام مخالفت داشتند و بر این باور بودند که ایجاد مناطق امن طرحی پرهزینه و کم نتیجه خواهد بود.
از سوی دیگر، ایجاد مناطق امن در خاک سوریه به معنای بازگشت میلیون ها نفر از آورگان سوری از سه کشور مرزی سوریه( اردن، ترکیه و لبنان) است و تامین امنیت و رسیدگی به مشکلات عمیق اقتصادی ناشی از جنگ داخلی، چالشی پر هزینه بر سر راه واشنگتن خواهد بود.
رویکرد ترامپ در ایجاد مناطق امن در سوریه، گرچه ممکن است به عنوان یک راه حل صرفا موقت و تبلیغاتی قابل بررسی باشد، اما این طرح به دلیل ' هزینه بالا و نتیجه کم' و ' نبود همگرایی جامع سیاسی با تصمیم واشنگتن' اثری ملموس در حل بحران انسانی سوریه نخواهد داشت.
ب) فلسطین، رژیم صهیونیستی و رویکرد جدید دولت ترامپ در خاورمیانه
دونالد ترامپ در زمان مبارزات انتخاباتی خود و بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری این کشور، سیاست حمایت کامل و قوی را از اسرائیل مبنای کار خود قرار داد.
اتخاذ رویکردی 'دوستانه و نرم' با اسرائیل و طرح موضوع جنجالی انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به اورشلیم (بیت المقدس) و حمایت از شهرک سازی های غیرقانونی رژیم صهیونیستی، سه راهبرد اصلی تیم سیاست خارجی ترامپ در مواجه با اسرائیل بوده است.
در حالی که رئیس جمهوری امریکا استحکام روابط میان واشنگتن و تل اویو را مهمترین سیاست دولت خود خوانده و تاکید کرده است که برای حفظ امنیت این رژیم در منطقه از هیچ تلاشی رویگردان نخواهد بود، اما به نظر می رسد همزمان با حمایت و اقدامات آمریکا از رژیم صهیونیستی، استقرار چنین صلحی به یکی از چالش های مهم دولت جدید ترامپ تبدیل گشته است و بدنه تصمیم گیر در کاخ سفید همچنان در خصوص متدولوژی ترسیم سیاست های واشنگتن در قبال اسرائیل، با چالش های بسیاری مواجه است.
ج) ایران و راه دشوار پیش روی دولت ترامپ در خاورمیانه
از ابتدای حضور ترامپ در کارزار انتخاباتی آمریکا تا کنون، 'ایران' همواره یکی از موضوعات مورد اشاره محافل سیاسی و رسانه ای واشنگتن بوده است. ترامپ در سخنرانی های انتخاباتی خود بارها علیه ایران و توافق هسته ای سخنانی به زبان آورد که بیشتر جنبه تبلیغاتی داشت که بیشتر با هدف تغییر رویکرد عمومی ( ترند) جامعه آمریکا صورت گرفت تا به مردم آمریکا اینگونه تلقین شود که برای مقابله با قدرت ایران نیازمند دولتی خشن تر با دیپلماسی سخت هستیم.
امروز، اما، ترامپ به کاخ سفید راه یافته است و به نظر می رسد دیدگاه های ترامپ به عنوان ' رقیب هیلاری کلینتون' با ' نگاه ترامپ به عنوان 'رئیس جمهور آمریکا' رنگ تغییر به خود گرفته است.
در حالی که ترامپ جز انتشار چند توییت شخصی، هنوز در موضوع توافق هسته ای با ایران موضع مشخص و عملگرایانه ای نگرفته است، کاخ سفید به خوبی آگاهی پیدا کرده است که مقابله سخت با ایران، به معنای دریافت پاسخی سخت تر از این کشور قدرتمند است و نمی توان از نقش تاثیرگذار و راهبردی ایران در خاورمیانه به سادگی عبور کرد.
برهمین اساس، ترامپ می کوشد با طرح تهدیدات صرفا لفظی و فضاسازی های رسانه ای علیه ایران، واکنش کشورهای منطقه به رویکرد ضدایرانی واشنگتن را آزمایش و بر مبنای اطلاعات به دست آمده وپردازش شده، دست به تصمیم نهایی درخصوص ایران زند واین یکی از تاکتیک های 'آفند رسانه ای' برای کسب اطلاعات میدانی و آرایش سیاسی از ژئوپلتیک خاورمیانه است.
پرواضح است که عقلانیت سیاسی، تدبیر دیپلماتیک و حفظ وحدت ملی به عنوان سه پادزهر در برابر اقدامات ایذایی ترامپ، اثری شگرف در حفظ جایگاه برتر ایران در منطقه و شکل دهی به افکار عمومی جهان به عنوان مهم ترین قدرت نرم کنونی جهان معاصر، خواهد داشت.
کوتاه سخن آنکه، سیاست های دولت جدید آمریکا در خاورمیانه دچار تغییراتی خواهد شد، اما این تغییرات به حدی نیست که تاثیری دائمی بر روند تحولات کوتاه مدت منطقه گذارد و آنچه که در حال حاضر دارای اهمیت است، شناخت نقشه دقیق رسانه ای و دیپلماتیک واشنگتن و اتخاذ واکنشی هوشمندانه و مقتدرانه در برابر اقدامات ایذایی آمریکا است.
منبع:ایرنا