العالم - گوناگون
چای گیاهی با قدمت 3هزار ساله است که کمتر از 115 سال از عمر ورودش به ایران می‌گذرد. زمانی که حوالی سال 1280، نحوه برداشت از گیاه چای و مصرف آن به ایرانیان عرضه شد، شاید کسی فکرش را هم نمی‌کرد که این نوشیدنی گرم و دلپذیر، به نوشیدنی شماره‌یک کشور تبدیل شود و جای قهوه را در قهوه‌خانه‌ها بگیرد. علاقه و استقبال مردم ایران از چای به اندازه‌ای بود که کمتر از 25 سال از ورود برگ چای به کشور تا زیر کشت رفتن هکتارها زمین برای تولید داخلی آن طول کشید. امروزه و به‌دلیل علاقه مردم به تنوع بخشیدن به سبد غذایی خانوار، استفاده از انواع چای‌های طعم‌دار و چای‌های سرد هم رواج پیدا کرده است.
بد نیست بدانید که چای‌های سرد بر پایه چای سبز یا چای سیاه تولید می‌شوند و گاهی برای ایجاد تنوع در طعم آنها از عصاره یا اسانس لیمو، هلو یا حتی عصاره خرما هم کمک می‌گیرند. با این مقدمه، نگاهی به مهم‌ترین خواص انواع چای می‌اندازیم.
چای سبز و 6 نکته
1. یکی از ویژگی‌های مهم چای سبز این است که سرعت افزایش قند خون را بعد از غذا خوردن کاهش می‌دهد و درنتیجه به تنظیم سطح گلوکز کمک می‌کند. این خاصیت می‌تواند از بالا رفتن ناگهانی سطح انسولین جلوگیری کند و ذخیره‌سازی چربی را هم کاهش بدهد.
2. دانشمندان فکر می‌کنند که مصرف چای سبز، رگ‌های خونی را در وضعیت طبیعی حفظ می‌کند و توانایی آنها را برای مقاومت در برابر تغییرات ناشی از فشار خون تقویت خواهد کرد. این ویژگی می‌تواند از رگ‌های خونی در مقابل شکل‌گیری لخته خون محافظت کند که اولین علت بروز حملات قلبی است.
3. چای سبز می‌تواند باکتری‌ها را از بین ببرد و درنتیجه هم باعث بهبود در سلامت دندان‌ها می‌شود و هم خطر ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهد. بعضی از تحقیقات علمی نشان داده‌اند که کاتچین موجود در چای سبز حتی می‌تواند ویروس‌هایی مانند آنفلوانزا را مهار کند. مصرف چای سبز با کاهش پوسیدگی دندان‌ها نیز مرتبط است.
4. ترکیبات موجود در چای سبز می‌توانند عملکرد مغز را تقویت کنند و سطح هوشیاری را بالاتر ببرند. مهم‌ترین عنصر چای سبز از این منظر، کافئین است که به‌عنوان نوعی محرک شناخته می‌شود. البته میزان کافئین موجود در چای سبز به اندازه قهوه نیست اما فواید خودش را دارد و باعث اثرات منفی ناشی از مصرف بیش از حد کافئین نمی‌شود.
5. عنصر دیگری که در چای سبز وجود دارد، تیانین است. تیانین در گروه اسیدهای آمینه قرار می‌گیرد و به‌طور طبیعی در برگ‌های چای یافت می‌شود. محققان تصور می‌کنند که دقیقا همین عنصر، تاثیر آرامش‌بخش چای سبز را به وجود می‌آورد و فایده زیادی برای مصرف‌کنندگان دارد.
6. مصرف چای سبز، سطح کلسترول بد خون (LDL) را کاهش می‌دهد و حتی میزان کلسترول خوب خون (HDL) را در بدن بالاتر می‌برد.
چای سیاه و 7 نکته
1. چای سیاه حاوی پلی‌فنول است که نوعی آنتی‌اکسیدان محسوب می‌شود. پلی‌فنول‌ها با آسیب‌های ناشی از ترکیبات سیگار یا مواد شیمیایی دیگر مقابله می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که این ترکیبات سمی به DNA آسیب برسانند. این آنتی‌اکسیدان‌ها با انواع موجود در میوه‌ها و سبزی‌ها تفاوت دارند و درنتیجه می‌توانند به بخشی از رژیم غذایی روزانه، اضافه شوند.
2. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که مصرف چای به‌طور منظم، استخوان‌ها را تقویت می‌کند و احتمال ابتلا به آرتریت را کاهش می‌دهد. این فایده مهم از فیتوکمیکال‌های (مواد شیمیایی گیاهی) موجود در چای نشات می‌گیرد.
3. تحقیقات دیگر در حوزه جزایر مدیترانه‌ای نشان می‌دهد که مصرف چای سیاه در درازمدت و در حد اعتدال، یعنی به اندازه یک تا دو فنجان در روز، احتمال مبتلا شدن سالمندان به بیماری دیابت نوع 2 را پایین می‌آورد.
4. نوعی اسید آمینه به‌نام ال-تیانین در چای سیاه وجود دارد که می‌تواند خاصیت آرام‌بخش داشته باشد و تمرکز را هم تقویت کند. به‌علاوه، مصرف چای سیاه به‌طور منظم و در حد اعتدال، سطح هورمون کورتیزول را در بدن کاهش می‌دهد و درنتیجه استرس را کمتر می‌کند.
5. یکی از عناصر مهم موجود در چای سیاه، آلکلین‌امین نام دارد که به تقویت واکنش‌های سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. عنصر مهم دیگر، تانن است که توانایی ویژه‌ای برای مبارزه با ویروس‌ها دارد. تانن از بدن انسان‌ها در مقابل آنفلوانزا، آنفلوانزای معده و انواع ویروس‌های شایعی که در زندگی روزمره ما را آزار می‌دهند، محافظت می‌کند.
6. تانن فقط برای سیستم ایمنی بدن مفید نیست، بلکه اثرات درمانی خاصی برای بیماری‌های گوارشی و بیماری‌های مربوط به روده دارد. علاوه بر این، تانن به کاهش فعالیت دستگاه گوارش کمک می‌کند.
7. برخلاف نوشیدنی‌های دیگری که دارای کافئین نسبتا بیشتری هستند، مقدار کمی از این عنصر در چای سیاه وجود دارد که می‌تواند جریان خون را به سمت مغز افزایش بدهد ولی قلب را بیش از حد تحریک نکند. کافئین موجود در چای سیاه به‌عنوان نوعی محرک مثبت برای قلب، کلیه‌ها، متابولیسم بدن و دستگاه تنفسی عمل می‌کند.
4 نکته درباره خرما و عصاره خرما
1. خرما حاوی مقدار زیادی از فیبرهای محلول است که میزان آب را در دستگاه گوارش افزایش می‌دهند. با توجه به همین ویژگی، مصرف فیبر محلول برای داشتن سلامت گوارشی مطلوب ضرورت دارد و یبوست را هم از بین می‌برد.
2. خرما به‌عنوان یکی از بهترین منابع برای دریافت آهن شناخته می‌شود. بنابراین، مصرف خرما می‌تواند برای درمان کم‌خونی مفید باشد. از آنجایی که امروزه بسیاری از افراد با مشکل کم‌خونی مواجه هستند، اضافه کردن خرما به رژیم غذایی می‌تواند ترفند هوشمندانه‌ای برای افزایش مصرف آهن باشد.
3. خرما دارای 3 عنصر مهم است؛ منیزیم، منگنز و سلنیوم. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که رژیم‌های غذایی سرشار از سلنیوم، از ابتلا به سرطان جلوگیری می‌کنند. این 3 ماده معدنی مهم برای سلامت استخوان‌ها و خون لازم هستند و سیستم ایمنی بدن را هم تقویت می‌کنند.
4. ویژگی دیگر خرما این است که مقدار زیادی از قندهای طبیعی را برای بدن فراهم می‌کند. این قندهای طبیعی عبارت‌اند از فروکتوز، ساکاروز و گلوکز. همین ویژگی، خرما را به یکی از بهترین خوراکی‌ها برای میان‌وعده‌های عصرگاهی تبدیل می‌کند چون انرژی بدن را سریعا افزایش می‌دهد. بیشتر خوراکی‌های شیرین بعد از مصرف، فرد را با احساس ضعف مواجه می‌کنند. با این حال، فیبر موجود در خرما اجازه نمی‌دهد که چنین اتفاقی تکرار شود.
هفته نامه سلامت