العالم-گوناگون
معمولا اخبار مربوط به پیشرفتهای تکنولوژی همراه با بزرگ‌نمایی روایت می‌شوند؛ اما گاهی وقت‌ها، برخی از این تکنولوژی‌ها واقعا می‌توانند جهان را تغییر دهند. در حال حاضر اخبار مربوط به هوش مصنوعی توجه زیادی را به خود جلب می‌کند؛ اما آیا می‌دانستید تعدادی از دانشمندان در تلاش‌اند راهی برای جایگذاری هوش مصنوعی در مغز انسان پیدا کنند تا از این طریق، بیماری‌های مغزی مانند صرع درمان شود؟ و درنهایت برخی هم اعتقاد دارند با استفاده این فناوری، در آینده قادر به آپلود یا دانلود اندیشه‌ها از مغز ما به داخل کامپیوترها و برعکس خواهیم بود. در ادامه با ۵ فناوری جدید آشنا می‌شویم که شاید در چند سال آینده، زندگی ما را به طور قابل توجهی تغییر دهند.
۱. اتومبیل‌های خودران
نام بردن از اتومبیل خودران به‌عنوان یک تکنولوژی پیشرفته که می‌تواند جهان را تغییر دهد، به امری کلیشه‌ای بدل شده است. اما این تکنولوژی پیشرفته هم‌اکنون در دسترس است و آن‌قدر پتانسیل دارد که نتوانیم چشمانمان را بر آن ببندیم.
سیستم خودران شرکت تسلا، یکی از معروف‌ترین سیستم‌های اتومبیل‌های خودران است. به لطف چنین سیستمی، اتومبیل‌های این شرکت می‌توانند در بیشتر مسیر بزرگراه به‌صورت خودران حرکت کنند. بر اساس برنامه‌های اعلام‌شده، قرار است یکی از اتومبیل‌های این شرکت تا پایان سال جاری، سفری به‌صورت خودران به سرتاسر آمریکا داشته باشد. تمام مدل‌های جدید خودروهای تسلا مجهز به سخت‌افزار مورد نیاز برای رانندگی خودکار هستند (مانند حس‌گرهای فراصوت، دوربین‌ها و رادار) و قرار است که با پیشرفت بیشتر در این زمینه، سیستم خودران این شرکت به طور پیوسته بهبود پیدا کند.
مسلما تسلا در این تکنولوژی پیشرفته تنها نیست؛ فورد و جنرال‌موتورز هم وارد عرصه‌ی اتومبیل‌های خودران شده‌اند و در تلاش برای تصاحب این بازار هستند. یکی از جذاب‌ترین موارد استفاده از اتومبیل‌های خودران، درزمینه‌ی اتومبیل‌های اشتراکی است که پتانسیل زیادی را برای ایجاد تغییر و تحول گسترده در صنعت حمل‌ونقل دارد.
اهمیت اتومبیل‌های خودران فراتر از یک وسیله‌ی جابجایی در داخل و بیرون از شهر است. رانندگی خودران این وسایل به دلیل وجود هوش مصنوعی، قدرت محاسباتی بالا و حس‌گرهای متنوع، بهتر از رانندگی انسان‌ها است. احتمال تصادف اتومبیل‌های خودران بسیار کمتر از اتومبیل‌هایی است که توسط انسان‌ها رانده می‌شود. در صورت همه‌گیر شدن این اتومبیل‌ها، تخمین زده می‌شود که فقط در آمریکا و در هر دهه،۳۰۰ هزار نفر از آمار تلفات کاسته شود.
۲. واقعیت افزوده برای جراحی
سال گذشته، واقعیت افزوده توجه زیادی را به خود جلب کرد. اما این تکنولوژی که لایه‌ای دیجیتالی را روی دنیای واقعی قرار می‌دهد، سرشار از پتانسیل‌های متنوع است که هم‌اکنون بارقه‌ای از آن‌ها را می‌توانیم ببینیم.
همین حالا هم بسیاری از جراحان برای داشتن دید بهتر نسبت به اعضای بدن، از هدست‌های واقعیت افزوده استفاده می‌کنند. هدست‌های واقعیت افزوده امکانی شبیه اشعه ایکس را در اختیار جراحان قرار می‌دهد که با استفاده از آن می‌توانند اعضایی از بدن انسان را ببینند که در هنگام عمل قابل مشاهده نیستند.
تصویربرداری سه‌بعدی برای برخی از جراحی‌ها استفاده می‌شود و در کنار واقعیت افزوده، امکانات و اطلاعات گسترده‌ای را در اختیار جراحان قرار می‌دهد. شرکت فیلیپس چندی پیش از تکنولوژی واقعیت افزوده‌ای رونمایی کرد که به جراحان این امکان را می‌دهد که در هنگام عمل، به‌صورت زنده، به تصاویر سه‌بعدی اعضای بدن انسان دسترسی داشته باشند. با استفاده از این تکنولوژی، جراحان می‌توانند با دقتی به‌مراتب بیشتر از قبل کارشان را انجام دهند.
بر اساس تحقیقات که چندی پیش انجام گرفت، استفاده از واقعیت افزوده در عمل‌های مربوط به ستون فقرات باعث شده کارایی جراحان به ۸۵ درصد برسد. درصورتی‌که به‌صورت سنتی و بدون استفاده از این فناوری، میزان مهارت در این جراحی در حدود ۶۴ درصد است. با همه‌گیر شدن این تکنولوژی، جراحان می‌توانند برای عمل‌های سختی مانند ستون فقرات، جمجمه و تراما، از تکنولوژی واقعیت افزوده بهره ببرند.
۳. افزودن تکنولوژی هوش مصنوعی به مغز انسان
خیلی از ما هنوز به حضور هوش مصنوعی در کامپیوترها، گوشی‌ها و خودروها عادت نکرده‌ایم اما برخی دانشمندان و کارآفرینان در تلاش‌اند که راهی برای افزودن هوش مصنوعی به مغز انسان پیدا کنند.
ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا و «اسپیس‌ایکس» (SpaceX)، چندی پیش به همراه ۸ نفر دیگر، شرکت Neuralink را پایه‌گذاری کرد که هدف اصلی آن، جایگذاری الکترود در مغز انسان برای درمان بیماری‌هایی همچون صرع است. این الکترودها با ارتباط بی‌سیم به کامپیوتر متصل می‌شوند و هدف این است که این ارتباط، برای درمان بیماری‌های مغزی به کار گرفته شود. ماسک برای الکترودها از لفظ «بند عصبی» (neural lace) استفاده می‌کند که قرار است به‌عنوان رابطی بین کامپیوترها و انسان‌ها عمل کند و درنهایت علاوه بر درمان بیماری‌ها، توانایی‌های شناختی انسان را هم افزایش دهد.
شاید دستیابی به این هدف در آینده‌ی نزدیک ممکن نباشد، اما ایلان ماسک در این راه تنها نیست. سازمان پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته‌ی دفاعی («دارپا» (DARPA)) که زیر نظر وزارت دفاع آمریکا فعالیت می‌کند، در تلاش است که یک واسط عصبی قابل پیوند را توسعه دهد که در مغز قرار گیرد و امکان ارتباط مغز با کامپیوتر فراهم شود. نام این برنامه تحقیقاتی «طراحی سیستم مهندسی عصبی» (Neural Engineering System Design) است و هدف نهایی این برنامه، ساخت قطعاتی است که سیگنال‌های الکتروشیمیایی مغز را به صفر و یک‌هایی تبدیل کند که در کامپیوتر قابل شناسایی باشد.
با وجود Neuralink، دارپا و دیگر شرکت‌ها، دور از انتظار نیست که دانشمندان به‌زودی موفق به درمان بیماری‌های مغزی شوند و بتوانند مشکلات مربوط به بینایی و شنوایی را هم بهبود بخشند. شاید هم روزی فرابرسد که فقط با استفاده از افکارمان، قادر به کنترل کامپیوترها باشیم.
۴. کامپیوترهای کوانتومی
کامپیوترهای کوانتومی از قوانین مکانیک کوانتومی بهره می‌برند که به آن‌ها اجازه می‌دهد انواع و اقسام محاسبات را در وسعت بیشتر و زمان کمتری انجام دهند. دانشگاه واترلو تعریف ساده‌ای از کامپیوترهای کوانتومی ارایه داده است: «کامپیوترهای معمولی با صفر و یک‌ها کار می‌کنند، درصورتی‌که که کامپیوترهای کوانتومی علاوه بر استفاده از صفر و یک‌ها، از «برهم‌نهی» (superposition) صفر و یک‌ها هم بهره می‌برند». این یعنی در کامپیوترهای کوانتومی، یک بیت که در اینجا به آن «کیوبیت» (QuBit) گفته می‌شود، می‌تواند در آن واحد دو مقدار صفر و یک را داشته باشد.
قدرت شگفت‌انگیز این کامپیوترها به دانشمندان اجازه می‌دهد که مدل‌های پیچیده‌ای برای عملکرد انواع و اقسام داروها ایجاد کنند؛ کاری که با کامپیوترهای سنتی غیرممکن است. IBM معتقد است که کامپیوترهای کوانتومی می‌توانند وضعیت آب‌وهوا را بهتر پیش‌بینی کنند، یادگیری هوش مصنوعی را بهبود ببخشند و رمزهای کامپیوتری پیشرفتهای را خلق کنند که شکستن آن‌ها تقریبا غیرممکن باشد.
گوگل تا حالا چندین پردازنده‌ی کوانتومی ساخته و در تلاش است که ساخت پیشرفته‌ترین مدل این پردازنده‌ها را تا انتهای امسال به پایان برساند. گوگل قصد دارد با پیشرفت در زمینه‌ی محسابات کوانتومی، سرویس‌های بیشتری را از طریق پلتفرم رایانش ابری خود برای فروش عرضه کند. البته استفاده از این سرویس‌ها برای پژوهش‌گران و دولت‌ها رایگان خواهد بود.
پیرامون قدرت کامپیوترهای کوانتومی و فایده‌ی آن‌ها بحث‌های زیادی صورت گرفته است. اما مشخص است که در چند سال آینده کامپیوترهای کوانتومی پیشرفته‌تر می‌شوند و مطمئنا چنین کامپیوترهای فوق پیشرفتهای بدون استفاده نمی‌مانند.
۵. اینترنت ماهواره‌ای جهانی
شرکت اسپیس‌ایکس علاوه بر این که قصد دارد تا چند سال دیگر سفینه‌های خودش را به سمت مریخ پرتاب کند، ایده‌های دیگری هم در سر دارد. این شرکت تصمیم دارد ۴۴۲۵ ماهواره را به فضا پرتاب کند که هدف آن‌ها، تامین اینترنت برای همه‌ی نقاط جهان است.
طبق بیانیه‌ی این شرکت، این ماهواره‌ها قرار است همه‌ی افراد را در اقصی نقاط جهان به اینترنت متصل کنند. عملیات پرتاب ماهواره‌ها از سال ۲۰۱۹ آغاز می‌شود و این طرح در سال ۲۰۲۴ به‌طور کامل عملیاتی خواهد شد.
ارایه‌ی اینترنت ماهواره‌ای برای تمام نقاط کره‌ی زمین کار ساده‌ای نیست. چنین پروژه‌ای حداقل ۶ میلیارد دلار هزینه در پی خواهد داشت و البته در این مسیر موانع قانونی هم وجود دارد. اگر «اسپیس‌ایکس» بتواند این پروژه را به‌طور کامل انجام دهد، اینترنت حتی از برق هم گسترده‌تر می‌شود و به دورافتاده‌ترین مکان‌های دنیا راه پیدا می‌کند.
در نهایت باید گفت که هیچ‌کدام از این تکنولوژی‌ها قطعی نیستند و حتی برخی از آن‌ها در مراحل اولیه به سر می‌برند. اما هرکدام از آن‌ها پتانسیل این را دارند که دنیای اطراف ما را به‌طور مشهود تغییر دهند.