العالم- اروپا
طبق گزارش خبرگزاری «اینترفکس»، ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) را «ابزاری موثر برای جلوگیری از رقابت تسلیحاتی» توصیف کرد.
ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان در تیرماه سال ۱۳۹۴ به توافقی دست یافتند که قرار بود در ازای ایجاد محدودیت در بخشهایی از فعالیتهای هستهای ایران، همه تحریمهای بینالمللی و یکجانبه مرتبط با برنامه هستهای ایران را رفع کند.
دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنیها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیسجمهور آمریکا این کارشکنیها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هستهای خارج خواهد کرد.
ترامپ سرانجام سهشنبه ۸ می (۱۸ اردیبهشتماه) به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج کرد و فرمانی را برای بازگرداندن تحریمها علیه ایران پس از دورههای زمانی ۹۰ و ۱۸۰ روزه امضا کرد.
پوتین در بخش دیگری از این کنفرانس خبری به موضوع دعوت «دونالد ترامپ»، رئیسجمهور آمریکا از او برای حضور در کاخ سفید پرداخت و گفت آماده است به واشنگتن برود. او همچنین از ترامپ دعوت کرد به مسکو سفر کند.
رئیسجمهور روسیه در ادامه درباره تحریمهای آمریکا و اتحادیه اروپا علیه کشورش بر سر مسائل اوکراین هم سخن گفت و با اشاره به اینکه این تحریمها ارز را به «سلاح» تبدیل کردهاند، رشد نفوذ ارز چین، «یوان»، را یادآوری کرد.
سخنان پوتین در شرایطی مطرح شده که ترامپ بابت عملکردش در نشست خبری مشترک با پوتین در شهر «هلسینکی» فنلاند به شدت تحت فشار افکار عمومی، رسانهها و محافل سیاسی آمریکا قرار گرفته، تا جایی که چندین بار مجبور به موضعگیریهای عجیب شده است.
رئیسجمهور آمریکا سهشنبه هفته گذشته بعد از چندین موضعگیری ضد و نقیض- از انکار دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا گرفته تا نقش «باراک اوباما»، رئیسجمهور سابق آمریکا در چنین دخالتی- مدعی شد نگران است روسیه در انتخابات آتی به نفع دموکراتها وارد عمل شود.
ترامپ در توئیتر نوشت: «خیلی نگرانم که روسیه سخت تلاش خواهد کرد روی انتخابات آتی اثر بگذارد. با توجه به اینکه هیچ رئیسجمهوری علیه روسیه قاطعتر از من نبوده، آنها سخت برای [پیروزی] دموکراتها تلاش خواهند کرد. آنها مطمئناً ترامپ را نمیخواهند.»
منظور ترامپ از «انتخابات آتی»، انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا است که آبانماه سال جاری برگزار خواهد شد.
این توئیت تازهترین نظری بود که رئیسجمهور آمریکا پس از چندین دور موضعگیریهای پاندولی در مواجهه با فشارهای شدید بابت عملکردش در کنفرانس خبری مشترک با پوتین مطرح کرده است.
ترامپ بامداد دوشنبه (۱ مردادماه) موضعگیریهایش در روزهای قبلتر درباره دخالت ادعایی روسیه در انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۶ را تغییر داده و این بار آن را «یک فریب بزرگ» خوانده بود.
او نوشت: «پس رئیسجمهور اوباما قبل از انتخابات درباره روسیه میدانست. چرا درباره آن کاری انجام نداد؟ چرا موضوع را به ستاد ما اطلاع نداد؟ چون همه اینها یک فریب بزرگ است؛ او تصورش این بود که هیلاری [کلینتون] حقهباز در انتخابات برنده میشود.»
این در حالی بود که او چند روز قبلتر گفته بود که ارزیابی نهادهای اطلاعاتی آمریکا را قبول دارد و معتقد است که روسیه در انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا دخالت کرده است.
ترامپ روز ۲۵ تیرماه در شهر «هلسینکی»، پایتخت فنلاند ابتدا با پوتین دیدار کرد و بعد از آن در یک نشست مشترک خبری با او حاضر شد.
در جلسه پرسش و پاسخ، بسیاری از خبرنگاران از ترامپ درباره دخالت ادعایی روسیه در انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۶ سئوال پرسیده و از او خواستند در حضور پوتین او را بابت این موضوع شماتت کند.
ترامپ در پاسخها هر گونه دخالت روسیه در انتخابات آمریکا را رد کرد و گفت پوتین در جلسه خصوصی با او دخالت در انتخابات آمریکا را رد کرده است. او همچنین تصریح کرد دلیلی وجود ندارد روسیه این کار را «انجام داده باشد.»
بلافاصله بعد از این نشست خبری، سیلی از حملات، از سیاستمداران همحزبی ترامپ تا دموکراتها و رسانهها و کارشناسان روانه ترامپ شد و او به تضعیف نهادهای اطلاعاتی آمریکا در حضور رهبر یک کشور متخاصم متهم شد.
او در اثر این فشارها چندین بار مجبور شده از سخنانش در کنفرانس خبری هلسینکی عقبنشینی کند، البته تناقضگوییهای جزئی او هم جنجالهای بزرگ به پا کردهاند.
ترامپ در اولین عقبنشینی چهارشنبه ۲۷ تیرماه گفت فیلم کنفرانس خبری با پوتین را مرور کرده و متوجه شده که یک جمله را جابجا گفته و به جای گفتن اینکه «دلیلی وجود ندارد روسیه این کار را انجام نداده باشد» گفته «دلیلی وجود ندارد روسیه این کار را انجام داده باشد. رسانههای آمریکا با انتشار متن کامل سخنان ترامپ، این ادعای وی را رد کردند.
یک روز بعد، او در یک نشست خبری یک بار دیگر تأکید کرد که میپذیرد روسیه در انتخابات آمریکا دخالت کرده، با وجود این، به سوال یک خبرنگار مبنی بر اینکه آیا دخالتهای روسیه در انتخابات ادامه دارد پاسخ داد: «خیر.»
از آنجا که این موضعگیری با ارزیابی نهادهای اطلاعاتی آمریکا متناقض بود، یک بار دیگر حملات علیه او آغاز شد و کاخ سفید در نشست خبری گفت ترامپ به سوالی دیگر پاسخ منفی داده و منظورش از آن، تداوم نداشتن دخالت روسیه در انتخابات نبوده است.