العالم-آمریکا
دولت آمریکا بامداد شنبه (به وقت تهران) بر خلاف مفاد توافق هسته‌ای، بخش تازه‌ای فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را نیز مشمول تحریم قرار داد.
بر اساس بیانیه‌ای که در سایت وزارت خارجه آمریکا قرار گرفته، «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا مدعی شده است که این تصمیم با هدف «محروم‌سازی ایران از هرگونه مسیری به سوی تسلیحات هسته‌ای» اتخاذ شده است.
در بخشی از این بیانیه در توضیح محدودیت‌های تازه علیه برنامه هسته‌ای ایران آمده است: «از روز ۴ می (امروز)، کمک به گسترش نیروگاه هسته‌ای بوشهر فراتر از واحد رآکتوری کنونی، می‌تواند تحریم‌پذیر باشد. علاوه بر این، فعالیت‌ها برای انتقال اورانیوم غنی‌شده به خارج از ایران در ازای اورانیوم طبیعی هم می‌تواند تحریم‌پذیر باشد. ایران باید تمام فعالیت‌های حساس اشاعه‌ای، از جمله غنی‌سازی را متوقف کند، و ما از اقداماتی که از ادامه غنی‌سازی حمایت کند را نخواهیم پذیرفت.»
پامپئو در این بیانیه می‌افزاید: «ما همچنین دیگر اجازه ذخیره‌سازی آب سنگین تولیدی مازاد بر محدودیت‌های فعلی ایران را نمی‌دهیم؛ چنین آب سنگینی دیگر نباید به هیچ نحو در دسترس ایران باشد.»
آمریکا با صدور این بیانیه، عملا کشورهای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای را از اجرای مفادی از این توافق از جمله تسهیل انتقال آب سنگین مازاد ایران به عمان، تبادل اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد و همچنین همکاری روسیه در زمینه توسعه نیروگاه بوشهر منع کرده است.
در ادامه این بیانیه با اشاره به اینکه وزارت خارجه آمریکا اقداماتی را برای تداوم اعمال محدودیت بر توانایی ایران جهت بازگرداندن برنامه هسته‌ای خود به سطح پیش از برجام انجام داده، آمده است: «سیاست ما حفظ نظارت بر برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، کاهش خطرات اشاعه، محدودیت ایران در کوتاه کردن زمان رسیدن به (سلاح اتمی) و ممانعت از بازسازی تاسیسات (اتمی) برای مصارف حساس اشاعه می‌باشد».
در حالی که ایالات متحده نه تنها هیچگاه به‌صورت کامل به تعهدات خود ذیل برجام عمل نکرد بلکه به دستور ترامپ از آن نیز خارج شد، اما سخنگوی وزارت خارجه این کشور تهدید می‌کند که اگر ایران از اجرای تعهداتش سر باز زند یا آنها را نقض کند، واشنگتن می‌تواند این سیاست‌های اعلامی را مجددا تغییر دهد.
در این بیانیه با تکرار اتهامات بی‌اساس درباره ابعاد نظامی پیشین برنامه هسته‌ای ایران، ذکر شده است: «پامپئو باور دارد که ایران باید تمام ابعاد نظامی پیشین برنامه هسته‌ای خود را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه دهد و به‌صورت دائمی و قابل راستی‌آزمایی، از آنها دست بکشد».
در حالی که طبق متن توافق هسته‌ای به ایران اجازه غنی‌سازی اورانیوم در سطح بسیار کم (3.67 درصد) داده شده اما وزارت خارجه آمریکا با این بیانیه از تهران خواسته که هرگونه فعالیت غنی‌سازی را متوقف کرده و به دنبال بازفرآوری پلوتونیوم نیز نباشد.
«کلسی داوِنپورت» مدیر بخش سیاست‌های عدم اشاعه در سازمان «انجمن کنترل تسلیحات» در واکنش به این تحریم‌های جدید گفت که اگر ترامپ واقعا درباره یک سیاستی که اهداف اعلام شده را حاصل کند، جدیت داشت باید توافق هسته‌ای ایران را حفظ می‌کرد و به دنبال پیشرفت آن عمل می‌کرد. به عقیده وی، ترامپ اما یک توافق موثر را به خطر انداخته و تهدید بروز یک بحران هسته‌ای را افزایش می‌دهد.
این در حالی است که نشریه «بلومبرگ» شامگاه جمعه به نقل از «کریستوفر فورد»،دستیار وزیر خارجه آمریکا گزارش داده بود که دولت ترامپ قصد دارد معافیت‌های مربوط به همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای در مراکز اراک، بوشهر و فردو را تمدید کند.
«برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام، تیرماه سال ۱۳۹۴ میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان (موسوم به گروه ۱+۵) حاصل شد.
دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنی‌ها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا این کارشکنی‌ها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هسته‌ای خارج خواهد کرد.
ترامپ سرانجام ۱۸ اردیبهشت‌ماه سال گذشته به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج کرد و به خزانه‌داری آمریکا دستور احیای تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را داد.
