العالم - لبنان
در ابتدا خامه يار رايزن فرهنگی كشورمان با ياد آوری جايگاه امام موسی صدر در ميان طرفداران اديان، مذاهب و طوايف مختلف گفت: تمام مردم به رغم وجود اختلافات قومی، و گرايش های مذهبی و دينی و حتی سياسی، او را دوست داشتند و فراتر از محدوده زمانی و مكانی بود، او از جمله افراد نادری بود كه شايسته الگو قرار گرفتن از سوی جهانيان بوده و سيره او فراموش نخواهد بود.
وی در ادامه افزود: سيره او بر دل و جان ملت لبنان و ملت های منطقه بيش از گذشته در حال تأثير گذاری است. به لطف اخلاق والای او، توانست جايگاه مردمی گسترده ای به دست آورد و همين امر باعث شد تا رهبران معنوی مسيحيت و اسلام و عموم مردمی كه از نزديك او را می شناختند، دور او جمع شوند.
خامه يار خاطر نشان ساخت كه: او هر كجا كه قدم می گذاشت، معيارش، لطف و محبت به فقرا و مستضعفان بود. ايشان در برپايی و شكوفايی منابر امام حسين در منطقه جبل عامل، تأسيس مجلس اعلای اسلامی شيعی و راه اندازی جنبش مقاومت بر ضد اشغالگران در جنوب و منطقه پيش قدم بود.
رايزن فرهنگی كشورمان با بيان اين نكته كه صفات او باعث شد كه عملا به يك پرچمدار وحدت ملی در لبنان تبديل شود، افزود: لبنان كه به صورتی زيبا تعددگرايی را در خود دارد، با وجود امام موسی صدر، رهبر همزيستی، شاهد محبت و الفت ميان مردمش را در مناطق مختلف و اديان و فرقه های مختلف بود. اما مسئله هميشگی او مبارزه بی ملاحظه با رژيم صهيونيستی بود.
وی در پايان به كلام رهبر معظم انقلاب درباره گراميداشت شخصيت امام موسی صدر اشاره نمود كه گراميداشت علامه سيد موسی صدر را عملی ستوده دانست و خالی بودن عرصه لبنان از حضور شخصيت ارزشمندی مانند او را خسارتی بزرگ می داند.
در ادامه آيت الله دولابی عضو مجلس خبرگان رهبری به بيان نَسَب و ريشه خانوادگی امام موسی صدر پرداخت و گفت: ایشان، مرد خدمت،وحدت و مقاومت بود. از همان آغاز حضورش در پی ایجاد تغییر و بازسازی ساختار جامعه بود. لذا به امور دینی، خدمات عمومی و دعوت از همگان و توجه به مسائل دینی در سخنرانی ها، نشست ها، جلسات، و دیدارهایش اهتمام می ورزید.وی تنها به دعوت به دین اکتفا نمی کرد بلکه با رفتارش به دین نیز دعوت می کرد.
عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه بيان ويژگی های اين شخصيت ارزشمند پرداخته و افزود: امام صدر از خشونت دوری می جست و خواستار نظامی در لبنان با حضور متنوع تمام طوایف و به صورت همه جانبه با حفط وحدت ملی و همزیستی بود. وی براین باور بود که هر اقدامی خارج از این دیدگاه در جهت منافع صهیونیست ها قرار خواهد گرفت، لذا مهمترین مصلحت را در وحدت این امت در برابر دشمن مشترک می دانست و همیشه به دوری جستن از منازعه و فتنه های داخلی، گذشت و برقراری ارتباط و حل مشکلات بین لبنانی ها از طریق گفتگو، همه را دعوت می کرد و بر وحدت ملی، و کنار گذاشتن تفرقه میان مسلمانان تأکید داشت. لذا همیشه در جهت تقریب میان شیعه و سنی و تأکید بر نقاط مشترک و از بین بردن دغدغه ها و پیشینه های تاریخی تأکید داشت.
سپس آيت الله دولابی به تلاش امام موسی صدر در ايجاد همزيستی ميان اديان و مذاهب اشاره نموده و گفت: مهمترین اندیشه ای که دیدگاهش نسبت به وحدت ملی بر پایه تأثیر گذاری مسیحیت و اسلام شکل می داد، این بود که لبنان سرزمینی است که همه باید در ایمان، تاریخ و حتی عبادت مشارکت داشته باشند. لذا وی نخستین عالم دینی مسلمان بود که در کلیسا حضور می یافت و میان مسیحی و یا مسلمان و یا بین شیعی و سنی تفاوتی قائل نبود.
عضو خبرگان رهبری در ادامه به معرفی خدمات اجتماعی، فرهنگی و فكری ايشان از تأسيس جنبش محرومين تا آموزش نظامی جوانان جهت دفاع از سرزمينشان پرداخته و سپس به مسئله فلسطين اشاره نمود كه از نگاه وی مسئله فلسطين مهمترين جايگاه در ميان ديگر مسائل را به خود اختصاص می داد و هميشه نسبت به وجود این غده سرطانی که سرزمین و انسان ها را مورد تهدید قرار داده هشدار می داد و اسرائیل را شر مطلق خواند. و این مسئله را مسئله هر انسان عرب، مسلمان و آزاده در جهان عنوان کرد.
آيت الله دولابی امام موسی صدر را شخصیتی اسلامی، متمدن و انعطاف پذیر در برابر تمام انسان ها دانست و شخصیتی شیعی و دارای رسالتی انعطاف پذیر نسبت به واقعیت موجود اسلامی معرفی كرد.
ايشان در پايان ربوده شدن اين شخصيت را نتیجه تبانی و توطئه ای منطقه ای و بین المللی به خاطر مواضع برحق و ضد استعماری وی دانست و گفت: قدرت و نفوذی که در لبنان و در تمام نطقه عربی به دست آورده بود، مراکز قدرت و فئودالهای سیاسی را به وحشت انداخته بود و او را تهدیدی برای وجود خود و مانعی بزرگ در برابر تحقق منافع و اجرای طرح ها و توطئه های خویش و به ویژه اسرائیل در لبنان و منطقه می دیدند، اضافه بر مسئله فلسطین که همیشه همراه او بود. جنبش مبارزاتی امام موسی صدر پیشرفت کرد و به اوج خود رسید، و همین امر عامل توطئه منطقه ای و دور کردن وی از فضای لبنان بود. و ما هم اكنون در دورانی به سر می بریم که به شخصیتی مانند موسی صدر به شدت نیاز داریم که بتوانند خدمات مختلفی مانند خدمت به امت، دعوت به وحدت و مقاومت در برابر دشمنان ارائه نمایند.
در ادامه كاردينال عصام يوحنا درويش سراسقف روم كاتوليك در مناطق فرزل، زحله و بقاع ضمن تشكر از برگزاری اين نشست توسط رايزنی فرهنگی كشورمان در لبنان ضمن يادآوری تأثيرات فكری، معنوی،تربيتی و سياسی حضور امام موسی صدر در لبنان به اولين ديدارش با ايشان اشاره نمود و گفت: ايشان در ديداری كه از "دير مخلص" در منطقه "جون" در اواخر دهه شصت ميلادی قرن گذشته داشت، برای نخستين بار بود كه او را ديدم و در شخصيت او محبت و همزيستی اسلام و مسيحيت را ديدم و سخنانش انعكاس بسيار گسترده ای ميان راهبان و شنوندگان مسيحی و به ويژه جوانان بر جای گذاشت. او را يك روحانی اما متفاوت با ديگر روحانيون يافتم، او انسان بزرگی بود كه حساسيت های دينی و طايفه ای را پشت سر گذاشته بود و خود را در جهت خدمت به انسان ها وقف كرده بود و رابطه خوبی با تمام گروهها و مردم لبنان ايجاد كرده بود.
در ادامه كاردينال روم كاتوليك منطقه بقاع، امام موسی صدر را پرچمدار خدمت به محرومان، يتيمان و نيازمندان معرفی كرد و به خدمات اجتماعی ايشان در تأسيس مراكز خيريه اجتماعی جهت رسيدگی به حال محرومان و مستضعفان اشاره نمود و سپس به بيان موضع گيری هايش در قبال جنگ داخلی و ايجاد تفرقه ميان صفوف مختلف جامعه آن روز پرداخت و ويژگی های مهم اين شخصيت را، اطلاع گسترده از وضعيت موجود آن زمان، آگاهی از علوم روز مانند پزشكی، رياضيات، و آشنايی با زبان های فارسی، عربی، انگليسی و فرانسوی، و اشراف وی به علوم دينی و فقهی و نيز حقوق، سياست و فن خطابه، دانست و همين امر باعث تأثير گذاری و موفقيت وی در تمام نشست ها، ديدارها، مقالات و سخنرانی هايش بود.
كاردينال عصام درويش يكی از مهمترين اقدامات امام موسی صدر را تأسيس مجلس اعلای اسلامی شيعی دانست و او را امتی جمع شده در يك شخصيت واحد معرفی كرد كه هم وغم مشكلات كل مردم لبنان و به ويژه محرومين را بدون هرگونه استثنايی با خود حمل می كرد و در پی ايجاد همزيستی ميان تمام طرف های مختلف لبنانی بود.
وی در پايان از دولت لبنان خواست تا از مكتب امام موسی صدر بهره بجويند و نيز انديشه های وی را برای نسل های بعدی منتشر كنند و در مدارس به دانش آموزان آموزش دهند.
حجت الاسلام اختری رئیس مؤسسه بین المللی عاشورا در سخنان خود با تسلیت به مناسبت سالروز شهادت امام زین العابدین به ارادت ایشان به اهل بیت و امام حسین اشاره نموده و گفت: وی به ایام عاشورا با یک اندیشه خاص نگاه می کردند و علاقه بسیاری به اهل بیت عصمت و طهارت داشتند.
رئیس مؤسسه بین المللی عاشورا امام موسی صدر را پرچمدار اندیشه و فکر برتر و جامع تر نسبت به دیگر شخصیت های دینی و سیاسی در دنیا معرفی نمود و حمایت ایشان از انقلاب اسلامی را یکی دیگر از خصوصیات این شخصیت معرفی کرد.
حجت الاسلام اختری در ادامه افزود: سید موسی صدر توانست مؤسسات فراوانی برای پیشبرد وضعیت مردم وبه خصوص مستضعفان ومحرومان لبنان تاسیس کند و سپس مجلس اعلای شیعیان را تأسیس نمود. بنده در افتتاحیه آغاز به کار هنرستان فنی حرفه ای ( مهنیه جبل عامل ) حضور داشتم. ایشان بین طوایف وگروه ها واحزاب تفاوتی قائل نبود و حرکت محرومین و در ادامه جنبش امل را تأسیس کرد و از مسئله فلسطین حمایت می کرد و از اختلافات موجود بین کشورهای اسلامی و سران آن کشورها رنج می برد.
رئیس مؤسسه بین المللی عاشورا در پایان به توطئه های دشمنان در از بین بردن تلاش ها و در نهایت حذف فیزیکی ایشان اشاره نمود و گفت: بعضی ها سعی می کردند سید موسی را از صحنه خارج ودور کنند، آنها با توطئه ی آمریکا واسرائیل کار می کردند و سرانجام بادست جنایتکاران حاکم بر لیبی، این اتفاق ناگوار افتاد.
دكتر قبَلان قبلان، عضو شورای رياست جنبش امل ابتدا با تشكر از رايزنی فرهنگی كشورمان و فرهنگسرای بين الملل در خصوص برگزاری اين نشست، از امام موسی صدر به عنوان پديده ای استثنايی در دوران معاصر ياد كرده و گفت: او پرچمداری در تمام ابعاد سياسی، دينی، اجتماعی، ملی، وحدت اسلامی و همزيستی ميان اديان و مذاهب به شمار می رفت و پيش از وی كسی چنين ابعاد همه جانبه را يكجا در خود جمع ننموده است.
عضو شورای رياست جنبش امل، عدالت محور بودن رفتار امام موسی صدر را الگويی برای تمام لبنانی ها معرفی كرده و گفت: امام موسی صدر هميشه به مسئولان لبنانی می گفت: پيش از آن كه در زباله دان تاريخ قرار بگيريد، به عدالت رفتار كنيد.
قبلان قبلان، سپس به تأسيس جنبش محرومين توسط ايشان اشاره نمود و تلاش های وی برای رفع محروميت و فقرزدايی از ميان مردم ستمديده لبنان يكی از ويژگی های بارز او عنوان كرد و گفت: ايشان به همه روستاها سر می زد و از نزديك با مشكلات مردم آشنا می شد و با هرگونه تقسيم بندی سياسی و طايفه ای مخالف بود و مانع از دشمنی طوايف مختلف با يكديگر و حمله به مسيحيان و يا مسلمانان می شد.
ايشان در ادامه به بيان مسئله فلسطين و اهميت آن نزد امام موسی صدر پرداخت و گفت: نگاهش به مرزهای جنوبی و خطری كه از سوی رژيم صهيونيستی لبنان را تهديد می كرد، بود. و هميشه نسبت به اين خطر گوشزد می كرد، در اوايل دهه هفتاد ميلادی، می گفت: ما در آينده در برابر يك جنگ بزرگ با صهيونيست ها قرار خواهيم گرفت و بايد به خاطر دفاع از سرزمين خود تا پای جان بايستيم، لذا مقاومت را در لبنان تأسيس كرد و اسرائيل را دشمن اصلی لبنان و منطقه معرفی كرده و آن را به عنوان شر مطلق توصيف نموده و تعامل با آن را حرام دانست.
وی در پايان به اين نكته اشاره نمود كه ما فرزندان همان مقاومت هستيم كه وی پايه های آن را ايجاد كرد و هم اكنون شاهديم كه ارتش به ظاهر شكست ناپذير اسرائيل چگونه به دست فرزندان مقاومت شكست خورد و با خواری ذلت از خاك كشورمان عقب نشينی كرد. ما همچنان نيازمند انديشه های امام موسی صدر و فريادهايش بر سر مسئولان لبنانی در شرايط محاصره اقتصادی و سياسی هستيم و به عنوان فرزندان امام موسی صدر تا آخر در مسير مقاومت تا شكست كامل دشمن گام بر خواهيم برداشت.
سپس محمود القماطی وزير پيشين، امام موسی صدر را انديشمندی انقلابی دانست كه به كار دينی روحيه ای انقلابی بخشيد و با حضورش در كليسا و ميان طوايف ديگر، نگاه ديگران را نسبت به اسلام تصحيح كرد. وی به بيان ديگر ابعاد شخصيتی ايشان پرداخت و گفت: امام موسی صدر راوبط خوبی را با سوريه و گروههای فلسطينی برقرار كرد تا در برابر تهاجم صهيونيست ها به خاك لبنان بتواند با آمادگی كامل دفاع كند. و با سياست همزيستی مشترك با تمام طرف های مختلف داخلی به تفاهم رسيد و همين امر برای حل بسياری از مكشلات لبنان ضروری بود تا بتوانند با كنار گذاشتن اختلافات به هدف اصلی كه همان مقابله با رژيم صهيونيستی است اهتمام بورزند.
محمود القماطی با اشاره به همراهی خويش با دكتر مصطفی چمران در دوران تأسيس جنبش امل و برگزاری دوره های آموزش نظامی جهت مقابله با صهيونيست ها گفت: امام موسی صدر به عنوان يك قهرمان در ميان تمام طرفدارانش شناخته شده بود و حتی گروههای فلسطينی نيز از او در كنار ياسر عرفات به عنوان يك قهرمان ياد می كردند. او تلاش نمود تا روابط سوريه با گروههای مقاومت فلسطينی را بهبود ببخشد و حتی تهمت هايی را به ايشان زدند تا وی را از اين كار منع كنند. اما در نهايت مسئله اول او، مسئله فلسطين و كمك به مقاومت فلسطين و مقابله با دشمن صهيونيستی بود.
عضو دفتر سياسی حزب الله، علت ناپديد شدن امام موسی صدر را وجود تصوير منفی انتشار يافته از سوی دشمنان درباره ايشان و حمايت های بی دريغش از مقاومت فلسطين، احزاب داخلی و جنبش ملی لبنان دانست.
وی در پايان به تأسيس مقاومت ملی توسط ايشان كه بعدها به مقاومت اسلامی تبديل شد اشاره نمود و گفت: ايشان از هر تلاشی جهت كاستن درد و رنج مردم لبنان فروگذار نكرد و خود را آماده پذيرفتن هرگونه سرنوشتی نموده بود و با تمام وجود به دين، سرزمين و جامعه خدمت كرد و ما هم اكنون شاهد موفقيت های مقاومت هستيم كه آرزوهای ايشان را محقق كرد.
در پايان شيخ خضر الكبش؛ رئيس جريان"الارتقاء" و پدر شهيد دفاع مقدس محمد الكبش با قرائت برخی از آيات قرآن و استناد بر آنها ياد آور شد كه امام موسی صدر مصداق اين آيات بود و شخصيت ايشان را شخصيتی فرا ملی و منطقه ای بر شمرده و گفت: امام موسی صدر شخصيتی فرا طايفه ای و مذهبی بود و در برابر تجاوزهای صهيونيست ها به مسجد اهل تسنن در "كفرشوبا" در كنار آنها ايستاد، و از نخستين افرادی بود كه از برادران مسيحی در "دير الاحمر" و "القاع" دفاع كرد و در همين مكان بود كه گفت: تجاوز به آنها در حقيقت تجاوز به اينجانب، خانه و فرزندانم به شمار می رود. ايشان امام همين مقاومتی است كه هم اكنون در لبنان و منطقه به بركت خون شهدايش به ثمر نشسته، همان مقاومتی كه هسته های اوليه اش توسط وی ايجاد شد.
شيخ خضر الكبش در ادامه افزود: سيد موسی صدر حتی يك لحظه نيز از مقابله با قدرت سياسی فاسد ترديد به خود راه نداد. ايشان چشم به آينده دوخته و خواستار لبنانی بود كه همه طوايف و فرزندانش در آن جمع شده باشند، وی بر اين باور بود كه تنها راه نجات و رهايی لبنان، وحدت ملی اين كشور است و براين باور بود كه لبنان بايد رابطه ای برادرانه با سوريه داشته باشد چرا كه بسياری در تلاش هستند كه لبنان را از محيط عربی اش دور كنند تا وابسته به خارجی ها و آمريكائی ها شود تا در نهايت به ر‍يم صهيونيستی غاصب و اشغالگر خدمت كند.
وی در سالروز ربوده شدن امام موسی صدر بار ديگر بر اصولی كه ايشان بر آنها تكيه داشت تأكيد كرده و گفت: ياد او همچنان در خاطره ها زنده است و هر آن كس كه تاريخ او و لبنان را مطالعه می كند درخواهد يافت كه اصولی كه وی پايه ريزی كرد همان حفظ وحدت داخلی و ملی و وحدت اسلامی است.
رئيس جريان"الارتقاء" در پايان ياد آور شد كه ما همچنان مدافع لبنان باقی خواهيم ماند، مدافع فلسطين خواهيم ماند كه مسئله اول ما و هدف ماست. و روزی خواهد رسيد كه ان شاء الله وارد مسجد الاقصی خواهيم شد و نماز به جای خواهيم آورد.