العالم - ایران
قدمت بستن بازوبند پهلوانی به طور رسمی به ۷۷ سال قبل یعنی از سال ۱۳۲۳ بازمی گردد و تا امروز ۵۵ بازوبند پهلوانی به دست مقامات عالی کشور به پهلوانان ایران زمین اهدا شده است. از این تعداد، ۲۰ بازوبند در قبل از انقلاب به ۹ پهلوان نامدار چون مصطفی طوسی سه دوره، ضیاالدین قوامی یک دوره، ابوالقاسم سخدری یک دوره، عباس زندی چهار دوره، احمد وفادار و غلامرضا تختی سه دوره، یعقوب علی شورورزی یک دوره، منصور مهدی زاده ۲ دوره و رضا سوخته سرایی یک دوره اعطا شده است.
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و پیش از آیت الله رئیسی پنج رییس جمهوری ایران به عنوان دومین مقام عالی رتبه کشور پس از رهبری بازوبند را بر بازوان پهلوانان بستند؛ اهدای بازوبند پهلوانی به محمدرضا توپچی، پهلوان کشور در سال‌های ۱۳۶۶ و ۱۳۶۸ در زمان ریاست جمهوری حضرت آیت الله سیدعلی خامنه ایی و اهدای بازوبند پهلوانی به جهان پهلوان علیرضا سلیمانی توسط مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی، اهدای بازوبند پهلوانی به حمید قشنگ توسط رئیس دولت اصلاحات، اهدای بازوبند پهلوانی به آرش مردانی، پهلوان کشور طی سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ توسط محمود احمدی‌نژاد و اهدای بازوبند پهلوانی به پرویز هادی، پهلوان سال ۱۳۹۳ توسط حجت الاسلام حسن روحانی.
* تصویری از اهدای بازوبند توسط مقام معظم رهبری در دوران ریاست جمهوری به محمدرضا توپچی پهلوان ایران
اما برای نخستین بار در تاریخ ورزش جمهوری اسلامی ایران، بازوبند پهلوانی کشورمان توسط بالاترین مقام عالی رسمی کشور مقام معظم رهبری بر بازوی آرش مردانی در ۶ آذرماه ۹۰ در مراسم تجلیل از نخبگان بسیجی بسته شد و این افتخار فرهنگی را نصیب جامعه ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای کرد. مردانی زمان مفتخر شدن به به این بازوبند توسط دستان رهبر معظم انقلاب شد، گفته بود «بازوبند اولم را به خانواده معظم شهدا و بازوبند دوم خود را به موزه امام رضا (ع) اهدا و بازوبند پهلوانی سوم که در تاریخ ماندگار شد خدمت مقام معظم رهبری تقدیم کردم».
* تصویری از اعطا بازوبندپهلوانی توسط مقام معظم رهبری بر بازوی آرش مردانی پهلوان سه دوره در سال ۹۰
این پهلوانان مرامشان را از ورزش باستانی در گود زورخانه‌ها با میل، چرخ، کباده، سنگ، شنا و اجرای آیین‌های نمایشی و نیایش‌های ملی، دینی و مذهبی آموختند در زورخانه که مکانی برای نشست ها جهت تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های مهم منطقه‌ای محسوب می شد.
در طول ۴۲ سال اخیر ۳۵ بازوبند پهلوانی بر بازوان پهلوانان ایران زمین نقش بسته است که نخستین آن در سال ۵۸ بر دستان پهلوان علیرضا سلیمانی بسته شد. وی نخستین مدال طلای ورزش ایران بعد از انقلاب را در رقابت‌های کشتی قهرمانی ۱۹۸۹ مارتینی سوییس در سنگین وزن کسب کرد. امروز امیرحسین زارع بعد از ۳۲ سال در رقابت‌های جهانی ۲۰۲۱ نروژ توانست مدال طلای پهلوان باشی ایران را تکرار کند.
مرحوم سلیمانی با ۶ عنوان پهلوانی ایران در سال های (۱۳۵۸، ۱۳۶۱، ۱۳۶۲، ۱۳۶۴، ۱۳۶۵ و ۱۳۶۹) پرافتخارترین پهلوان این رقابت‌ها لقب گرفت و به واسطه آن به داشتن لقب پهلوان‌باشی، مفتخر شده بود.پس از آن جابر صادق‌زاده با کسب ۶ افتخار طی سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ لقب دومین پهلوانی باشی را گرفت.
تاریخ ایران زمین، سراسر حماسی و مشحون از پهلوانی و سلحشوری است که حکیم ابوالقاسم فردوسی در شاهنامه خود مهر جاودانگی به آن زد و شاید اگر حکیم طوس در دوران معاصر وجود داشت، نام جهان پهلوان تختی و بسیاری از پهلوانان ایران زمین را هم ردیف قهرمانان و پهلوانان اساطیری و افسانه ای کتاب خود قرار می‌داد. گرچه راه یافتن داستان پهلوانان به ادبیات و شعر ایران زمین، به وجود آمدن مرامنامه ها و فتوت نامه ها و انتقال سینه به سینه و نسل به نسل ماجراهای پهلوانان در بین مردم ایران زمین، نشان دهنده نقش ویژه و تاثیرگذار پهلوانان بر تاریخ ایران است.
پهلوانان بزرگ و اساطیری چون مصطفی طوسی، ابوالقاسم سخدری، عباس زندی، احمد وفادار، غلامرضا تختی و یعقوبعلی شوروزی و سایر قهرمانان و پهلوانان تنها به واسطه زوربازو و یا بازوبند پهلوانی نامشان در تاریخ ورزش پهلوانی ماندگار نشده بلکه رفتار، منش و خضوع آنان برابر مردم، نامشان را با روح و جان علاقه مندان عجین کرده است و هر چند در سال‌ها و دهه‌های اخیر بی توجهی شد اما پهلوانان نسل جدیدی که مرام را به رسم ادب از پهلوانان گذشته آموختند، نشان های خود را به ساحت امام رضا (ع)، خانواده‌های شهیدان، سرداران نظام و مقام معظم رهبری تقدیم کردند.
کشتی پهلوانی همه ساله پس از انجام مبارزات و رقابت های پهلوانانه میان مدعیان کشتی پهلوانی کشور برگزار می‌شود تا پهلوان برتر به افتخار دریافت بازوبند پهلوانی آن سال نائل شود. عصر امروز پنجاه و ششمین بازوبند پهلوانی و به عبارتی سی و ششمین بازوبند پهلوانی پس از انقلاب توسط آیت الله رئیسی در نخستین سال فعالیت ریاست جمهوری در سالن ۱۲ هزار نفری ورزشگاه آزادی تهران بر بازوی پهلوان سال ایران می بندد. بازوبندی از جنسی چرم که روی آن سه نگین عقیق با حکاکی آیاتی از قرآن به چشم می خورد. بر روی نگین وسط آیات سوره فلق نقش بسته و بر روی ۲ نگین دیگر ۲ آیه ۴۴ سوره غافر دیده می شود.
حال این نوع نگاه و توجه به ورزش و ارج نهادن به مقام شامخ پهلوان در آغاز ریاست آیت الله رئیسی می تواند بر غنای جایگاه پهلوان به عنوان مفهوم فرهنگی و جدایی‌ناپذیر از تاریخ ایران بیافزاید و الگویی باشد برای نسل امروز و فردای ایران.
پهلوانان صاحب بازوبند پهلوانی ایران پس از رسمی شدن مسابقات پهلوانی از سال ۱۳۲۳ در یک نگاه:
۱- پهلوان مصطفی طوسی (۱۳۲۳، ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵) دریافت کننده اولین بازوبند پهلوانی در رقابت‌های رسمی. پهلوان مصطفی طوسی پس از سه‌بار برتری در مسابقه‌های کشتی پهلوانی و به‌دست آوردن عنوان پهلوانی در سال‌های ۱۳۲۳، ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ برای همیشه نام خود را ثبت کرد. در سال ۱۳۲۴ رقابت های کشتی پهلوانی بین پهلوان طوسی و پهلوان ابوالقاسم سخدری، ۲ روز طول کشید.
۲- پهلوان ضیاءالدین میرقوامی (۱۳۲۶) در اردیبهشت ماه ۱۳۲۶ و در رقابت‌هایی که بدون حضور مصطفی طوسی برگزار شد، توانست عنوان پهلوانی را آن خود کند.
۳- پهلوان ابوالقاسم سخدری (۱۳۲۷) پهلوان نامدار خراسان در سال‌های۱۳۲۳ و ۱۳۲۴ در رقابتی پرشور و نزدیک، قافیه را به پهلوان طوسی باخته بود اما در نهایت سخدری توانست عنوان پهلوانی ایران در سال ۱۳۲۷ را به نام خود ثبت کند و صاحب بازوبند پهلوانی شود.
۴- پهلوان عباس زندی (۱۳۲۸، ۱۳۳۲، ۱۳۳۳ و ۱۳۳۴) جوان‌ترین یل پایتخت است. او در سال ۱۳۲۸ و در سن ۱۸سالگی صاحب بازوبند پهلوانی ایران شد. زندی در ۱۷ سالگی عضو تیم ملی کشتی آزادشد و در رقابت‌های جهانی۱۹۵۴ به مدال طلا رسید. او در سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۳۴ سه‌بار دیگر پهلوان پایتخت لقب گرفت.
۵- جهان پهلوان احمد وفادار (۱۳۲۹ ،۱۳۳۰ و ۱۳۳۱) چوخه‌کار، نامدار خراسان، سه‌سال متوالی پهلوان کشور شد تا برای همیشه صاحب بازوبند پهلوانی شود. پهلوان احمد وفادار سال‌ها در سنگین‌وزن یکه‌تاز رقابت‌های کشتی آزاد قهرمانی کشور و در رقابت‌های مختلف جهان و المپیک عضو تیم ملی کشتی آزاد ایران بود.
۶- جهان‌پهلوان غلامرضا تختی (۱۳۳۶، ۱۳۳۷ و ۱۳۳۸) که «جهان‌پهلوان» لقب رستم افسانه‌ای در شاهنامه به راستی برازنده اوست. وی سه سال متوالی صاحب بازوبند پهلوانی شده بود تا در کنار هفت مدال طلا و نقره‌ای که در المپیک‌ها و مسابقه‌های جهانی کشتی گرفت، به اسطوره‌ای بی‌بدیل در ورزش ایران تبدیل شود.
۷- پهلوان یعقوب علی شورورزی (۱۳۴۰) یلی دیگر از خطه پهلوان‌پرور خراسان توانست عنوان پهلوانی ایران را به نام خود ثبت کند. او در سال۱۳۴۰ فاتح رقابت‌های کشتی پهلوانی شد. این رقابت‌ها در سال۱۳۳۹ برگزار نشد.
۸- منصور مهدی‌زاده (۱۳۴۱ و ۱۳۴۴) در مسابقه‌ای که قضاوت آن را پهلوان عباس زندی بر عهده داشت، توانست با غلبه بر عزیز کیانی صاحب بازوبند پهلوانی در سال ۱۳۴۱ شود. دارنده ۲ مدال طلای کشتی آزاد جهان در سال۱۳۴۴ نیز برای دومین‌بار بر قله کشتی پهلوانی ایران ایستاد.
۹- رضا سوخته‌سرایی (۱۳۵۴) پهلوان مازنی کشتی ایران و دارنده ۲ مدال نقره کشتی آزاد جهان، سال۱۳۵۴، این لقب را گرفت. وی در فینال بر علیرضا سلیمانی فائق آمد و صاحب بازوبند پهلوانی شد.
۱۰- پهلوان‌باشی علیرضا سلیمانی (۱۳۵۸، ۱۳۶۱، ۱۳۶۲، ۱۳۶۴، ۱۳۶۵ و ۱۳۶۹) که با ۶عنوان پهلوانی ایران، پرافتخارترین پهلوان این رقابت‌ها به حساب می‌آید؛ افتخاری که باعث شد سلیمانی به واسطه آن به داشتن لقب پهلوان‌باشی، مفتخر شود.
۱۱- پهلوان محمدحسن محبی (۱۳۶۳ و ۱۳۶۷) عنوان پهلوانی پیش از این بیشتر به یلان پایتخت و خراسان تعلق یافته بود تا آن‌که دلاوری از خطه پهلوان‌پرور کرمانشاه، خودنمایی کرد. محبی در سال‌های ۶۳ و ۶۷ مدعیان را کنار زد و صاحب بازوبند پهلوانی شد.
۱۲- پهلوان محمدرضا توپچی (۱۳۶۶ و ۱۳۶۸) بارها به دیدار نهایی رقابت‌های کشتی پهلوانی راه یافته و عنوان نایب‌پهلوانی را به دست آورده بود. توپچی بالاخره توانست در رقابت‌های کشتی پهلوانی سال‌های۱۳۶۶ و ۱۳۶۸ با غلبه بر تمام مدعیان، پهلوان ایران لقب گیرد.
۱۳- پهلوان مجید انصاری (۱۳۷۰) رغبت نداشتن کشتی‌گیران نامدار و ملی‌پوش برای حضور در رقابت‌های کشتی پهلوانی هر چند باعث نشد تا این رقابت‌ها به تعطیلی کشیده شود اما از شور و هیجان آن به شکل چشم‌گیری کاست. در سال۱۳۷۰ مجید انصاری توانست عنوان پهلوانی ایران را به دست آورد.
۱۴- پهلوان ایوب بنی‌نصرت (۱۳۷۱ و ۱۳۷۲) این‌بار نوبت دلاوری از آذربایجان بود تا عنوان پهلوانی ایران را از آن خود کنند. بنی‌نصرت عضو محجوب تیم ملی کشتی آزاد توانست ۲ سال متوالی، بازوبند پهلوانی را به بازو ببندد.
۱۵-پهلوان محمود میران (۱۳۷۳ تا ۱۳۷۶) آشنایی محمود میران با کشتی، با چوخه و فنون لنگ باعث شد تا ملی‌پوش جودوی کشورمان عملکرد درخشانی در رقابت‌های کشتی پهلوانی داشته باشد و چهار سال متوالی، عنوان پهلوان ایران را به دست آورد.
۱۶- پهلوان حمید قشنگ (۱۳۷۷، ۱۳۷۸ و ۱۳۸۱) دلاوری دیگر از خراسان پهلوان‌پرور در رقابت‌های کشتی پهلوانی درخشید. حمید قشنگ در اجرای فنون لنگ استاد بود و با قامت و دست و پاهای کشیده‌اش، یک دردسر واقعی برای دیگر مدعیان به حساب می‌آمد.
۱۷- پهلوان محمود محمدی (۱۳۷۹) بازوان پرتوان و دلاوری مثال‌زدنی محمود محمدی ۱۹ ساله از اهالی شهرری باعث شد تا بازوبند پهلوانی سال ۱۳۷۹ بر بازوی او بسته شود. محمود محمدی در رقابت‌های کشتی جوانان آسیا و جهان نیز توانسته بود به مقام قهرمانی برسد.
۱۸- امین رشیدلمیر (۱۳۸۰ و ۱۳۸۷) باز داستان پهلوانی به خراسان رسید تا این‌بار امین رشیدلمیر که دلاوری و پهلوانی را از پدربزرگش پهلوان یعقوبعلی شورورزی به یادگار گرفته بود، پهلوان ایران لقب بگیرد.
۱۹- عبدالرضا کارگر (۱۳۸۲ و ۱۳۸۳) یک لنگ‌کار قهار، بار دیگر توانست افتخار پهلوانی ایران را به نام خراسان ثبت کند؛ عبدالرضا کارگر که در رقابت‌های جوانان جهان صاحب مدال طلا شده بود در کشتی پهلوانی توانایی‌هایش را به نمایش گذاشت و ۲سال متوالی صاحب بازوبند شد.
۲۰- شاهرخ صداقتی‌زاده (۱۳۸۵) تبحر شاهرخ صداقتی‌زاده در کشتی‌های محلی باعث شد تا این کشتی‌گیر نه‌چندان مطرح وزن ۹۶ کیلوگرم اهل مازندران در رقابت‌های کشتی پهلوانی بدرخشد و پهلوان سال ۱۳۸۵ ایران خوانده شود.
۲۱- فردین معصومی (۱۳۸۶) «گیله‌مرد» کشتی ایران بارها در کشتی گیله‌مردی حریفان را شکست داده بود. ملی‌پوش کشتی آزاد ایران در رقابت‌های کشتی پهلوانی سال۱۳۸۶ همه حریفان را از پیش‌رو برداشت تا نام پهلوان ایران در این سال فردین معصومی ثبت شود.
۲۲- آرش مردانی (۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰)
۲۳- پهلوان باشی جابر صادق‌زاده (۱۳۹۱ و ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸)
۲۴- احمد میرزاپور (۱۳۹۲)
۲۴- پرویز هادی (۱۳۹۳). هادی که قهرمان کشتی آزاد سنگین‌وزن بازی‌های آسیایی از استان آذربایجان شرقی بود، موفق شد در سال ۱۳۹۳ عنوان پهلوانی ایران را کسب کند.
رقابت کشتی پهلوانی در سال ۹۹ هم به دلیل شیوع کرونا برگزار نشد.
ایرنا