العالم - ترکیه
رجب طیب اردوغان در جریان سفر روز سه شنبه (دیروز) به جمهوری آذربایجان و بازدید از منطقه قره‌باغ کوهستانی ادعا کرد که روز فراخواهد رسید که سفر از «کریدور زنگه‌زور» به استانبول انجام شود.
رئیس‌جمهور ترکیه به دعوت الهام علی‌اف رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان برای سفر یک روزه به قره‌باغ کوهستانی رفت و ضمن افتتاح مشترک فرودگاه در منطقه «فضولی»، از بخش‌هایی از زنگیلان هم دیدن کرد.
«آذرتاج» خبرگزاری رسمی جمهوری آذربایجان گزارشی درباره سخنان اردوغان و علی‌اف در نشست مشترک در روستای آغ‌علی در منطقه قره‌باغ کوهستانی منتشر کرد.
طبق گزارش این رسانه، الهام علی‌اف رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان سخنرانی در این نشست را با خطاب به اردوغان و هیات اعزامی دولت ترکیه آغاز کرد.
او گفت: «آقای رئیس‌جمهور، برادر عزیز من، میهمانان عزیز، آقایان و خانم‌ها! قبل از هر چیز دوباره به شما برادر عزیز (اردوغان) خوشامد می‌گویم. به (جمهوری) آذربایجان خوش آمدید، بازدید شما بسیار مهم است. شما برای دومین بار از سرزمین‌های آزاد شده از اشغال بازدید می‌کنید. چهار ماه پیش من و شما با هم به شوشا رفتیم و امروز هم فضولی و زنگیلان. بیانیه شوشا که در شهر شوشا (بین جمهوری آذربایجان و ترکیه) امضا شد، یک سند تاریخی است. این بیانیه روابط (جمهوری) آذربایجان و ترکیه را رسما به سطح اتحاد رساند».
الهام علی‌اف در ادامه سخنان خود ادعاهای قبلی خود درباره کریدور موسوم به «کریدور زنگه‌زور» را تکرار کرد.
مسئولان جمهوری آذربایجان بخصوص الهام علی‌اف مدتی پس از امضای توافق آتش‌بس قره‌باغ در نوامبر ۲۰۲۰ که به درگیری‌های مرگبار ۴۴ روزه بین دو جمهوری ارمنستان و آذربایجان بر سر این منطقه پایان داد، به تنش‌آفرینی مرزی و توسل به پروپاگاندا و اظهارات جعلی برای زمینه‌سازی ایجاد کریدور زنگه‌زور روی آوردند.
مقام‌های باکو مدعی هستند که در جریان توافق آتش‌بس و طبق مفاد آن، بر سر یک مسیر زمینی برای اتصال جمهوری خودمختار نخجوان به جمهوری آذربایجان توافق شده است؛ این ادعای نادرست درحالی مطرح می‌شود که هیچ یک از بندهای این توافق ۹ بندی چنین الزامی را مشخص نمی‌کند.
در بند ۹ توافق مزبور که به آن استناد می‌شود، ارمنستان پذیرفته که مسیرهای بسته حمل و نقل بین بخش غربی جمهوری آذربایجان با جمهوری خودمختار نخجوان را باز کرده و امنیت حمل و نقل در مسیرهای مذکور را تضمین کند اما در هیچ کجای آن از ایجاد یک کریدور در امتداد مرز ارمنستان با ایران که باعث حذف این مرز و محروم‌شدن ایران از دسترسی به مسیر ترانزیتی جمهوری ارمنستان می‌شود، حرفی زده نشده است.
در واقع در این توافق نه نامی از «جاده»، «کریدور» و «دالان» خاصی آمده و نه مسیری برای چنین جاده، کریدور یا دالانی تعریف شده است؛ آنچه رخ داده این است که باکو در حال جا انداختن قرائت، برداشت و یا به بیان بهتر، خواسته مورد نظر خود از بند ۹ توافق از طریق پروپاگانداست.
در بند ۹ این توافق آمده است: باید همه اتصالات اقتصادی و حمل و نقلی در منطقه باز شود. جمهوری ارمنستان باید امنیت محورهای مواصلاتی حمل و نقلی بین مناطق غربی جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان را تضمین کند تا حرکت بدون مانع افراد، وسایل نقلیه و بار در هر دو جهت ترتیب داده شود. گارد مرزی سرویس امنیت فدرال روسیه مسئول نظارت بر محورهای حمل و نقل خواهد بود. مطابق توافق طرف‌ها، محورهای حمل و نقل جدیدی برای اتصال جمهوری خودمختار نخجوان و مناطق غربی جمهوری آذربایجان ایجاد می‌شود.
همانطور که مشهود است برای ارتباط جمهوری آذربایجان با نخجوان گفته شده محورهای مواصلاتی باید فعال شود اما صحبت از دالان و کریدور و امثالهم نشده است. این در حالی است که علی‌اف با چشمداشت ارضی و متأثر از توطئه‌های رژیم صهیونیستی و تحرکات ترکیه، از ایجاد یک «کریدور» از طریق مذاکره و یا حتی زور سخن می‌گوید.
کریدوری ادعایی رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان در اطلاق به استان «سیونیک» ارمنستان در مرز با ایران از «کریدور زنگه‌زور» نام برده و تهدید کرده زنگه‌زور را خلاف منشور سازمان ملل و قواعد حقوق بین‌الملل با زور چه ارمنستان بخواهد و چه نخواهد از این کشور خواهد گرفت (جزئیات بیشتر).
الهام علی اف روز سه شنبه (دیروز) در نشست مشترک با رجب طیب اردوغان گفت: «امروز و وقتی که ما در زنگیلان هستیم، طبیعتا اشتباه خواهد بود که از کریدور زنگه‌زور اشاره نکنیم. زنگیلان در شرق منطقه زنگه‌زور واقع است و کریدور زنگه‌زور از اینجا کل جهان تُرک(کشورهای ترک‌زبان) را به هم متصل خواهد کرد. هم (جمهوری) آذربایجان و هم ترکیه در حال انجام اقدامات ملموس برای اجرای کریدور زنگه‌زور هستند. من اطمینان دارم که این اقدامات در آینده نزدیک نتیجه خواهد داد».
رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان ادامه داد: «من امروز در کنار برادرم (اردوغان) و میهمانان، آغاز بتن‌ریزی یک بزرگراه وسیع را کلید زدیم. در نتیجه ساخت این جاده و خط ریلی، ما به آنچه خواهانش هستیم، دست خواهیم یافت».
وی افزود: «با استفاده از این فرصت، مایلم از بسیاری از شرکت‌های ترکیه‌ای که امروز در سرزمین‌های آزاد شده (جمهوری) آذربایجان فعالیت می‌کنند تشکر کنم. به همت تلاش‌های خستگی ناپذیر آنان امروز در این منطقه جاده و راه آهن ساخته می‌شود، تونل درست می‌شود و پروژه‌های زیربنایی در حال اجراست. این تجسم دیگری از اتحاد و برادری ماست. من کاملاً مطمئن هستم که ترکیه و (جمهوری) آذربایجان به عنوان دو کشور برادر با هم به حرکت به سمت جلو ادامه خواهند داد، مردم ما به یکدیگر نزدیکتر خواهند شد و کشورهای ما به همکاری موفق ادامه خواهند داد. بنابراین، قدرت مشترک ترکیه و (جمهوری) آذربایجان موثرتر خواهد شد».
رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه بعد از این سخنان الهام علی‌اف سخنرانی کرد.
اردوغان گفت: «آقای رئیس‌جمهور، برادر عزیز من، وزرای محترم، اعضای محترک رسانه‌ها. قبل از هر چیز این را بگویم که خیلی خوشحالم که شما را می‌بینم. من خیلی خوشحالم که چهار ماه و نیم بعد از سفر به این منطقه زیبای آزاد شده از اشغال (قره باغ کوهستانی)، از (شهرهای) فضولی و زنگیلان دیدن می‌کنم. از طرف خودم، از طرف هیأت (دولت ترکیه) و مردمم، بار دیگر از برادر عزیزم، رئیس‌جمهور الهام علی‌اف، به خاطر دعوت محبت آمیزش تشکر می‌کنم».
رئیس‌جمهور ترکیه ادامه داد: «(جمهوری) آذربایجان به کار خود برای توسعه این منطقه ادامه می‌دهد که الگویی نمونه برای کل جهان خواهد شد. در اینجا اولا همانطور که آقای رئیس‌جمهور اشاره کردند، تونل‌ها، روگذرها و بزرگراه‌هایی که روند آغاز ساختشان را کلید زدیم، بسیار مهم است. من صمیمانه به برادرم الهام علی‌اف که مسئول تمام این فعالیت‌هاست و به همه کسانی که در این امر دخیل هستند، تبریک می‌گویم. به شرکت‌های طرف قرارداد تبریک می‌گویم. شرکت‌های طرف قرارداد کل تجهیزات خود را مستقر کرده‌اند و با قلب خود کار می کنند که شایسته تحسین است. ترکیه با تمام توان خود برای حمایت از برادر خود (جمهوری) آذربایجان در این کار مشارکت خواهد کرد».
وی همچنین گفت: «اکنون شرایط برای تضمین صلح پایدار و پیشرفت به سمت عادی‌سازی مطلوب، مساعدتر از همیشه است. برای این کار باید مطابق با واقعیت‌های جدید منطقه عمل کرد. ما طرفدار صلح پایدار و عادی‌سازی همه جانبه در منطقه هستیم».
رجب طیب اردوغان در بخشی از سخنان خود از ادعاهای الهام علی اف درباره «کریدور زنگه‌زور» حمایت کرد.
رئیس‌جمهور ترکیه در زنگیلان در این باره گفت: «جاده‌ها و خطوط ریلی که از این فضای جغرافیایی عبور می‌کنند، نه تنها برای (جمهوری) آذربایجان و ترکیه، بلکه برای همه کشورهای منطقه، فرصت‌های اقتصادی و تجاری را باز می‌کنند. روزی می‌رسد که بتوانیم از زنگه‌زور به استانبول، ایغدیر و قارص (استان‌های ترکیه) سفر کنیم».
به گفته او، «امکان تبدیل منطقه به مرکز ترانزیتی و لجستیکی گسترش خواهد یافت. تمامی همسایگان (جمهوری) آذربایجان از جمله ایران، گرجستان و ارمنستان می‌توانند از این پیشرفت بهره ببرند به طور خلاصه، اینها پروژه‌های منزوی نیستند، بلکه شامل پروژه‌هایی فراگیر هستند. لازمه این فرایند، تعیین و شناخت متقابل مرزها است. این مفهوم است که باید مبنای روابط حسن همجواری قرار بگیرد».
اردوغان افزود: «ارمنستان باید برای حل مشکلات با (جمهوری) آذربایجان در این مسائل عزم صادقانه نشان دهد. اگر نسبت به (جمهوری) آذربایجان حسن نیت نشان دهد، هیچ مانعی برای عادی‌سازی روابط ترکیه و ارمنستان وجود نخواهد داشت. قربانی کردن آینده‌ای مرفه که با تلاش‌های مشترک برای تسویه حساب‌های کوچک و سیاست داخلی در منطقه ساخته خواهد شد؛ موضوعاتی که به معنای اتلاف وقت است. یک آینده صلح آمیز و روشن در این منطقه زیبا از جهان قطعا امکان پذیر است. مایلم دوباره تاکید کنم که ترکیه همچنین به هر گام مثبتی که با هدف برقراری صلح پایدار باشد، پاسخ سازنده خواهد داد».
فارس