العالم - زلال قرآن
هرکس ابعاد وجودی خویش و زوایای پیدا و پنهان آن را بخوبی بشناسد، در حقیقت نقاط ضعف و قوت خود را شناخته است، لذا معرفت النفس برای خود انسان منافع زیر را در بر دارد.
1 - شناخت حقیقت روح، به انسان این بینش را می دهد تا جایگاه واقعی خود در بین مخلوقات عالم را به درستی بشناسد،و برای او این امکان را فراهم می کند تا بتواند روابط بین خود و دیگر مخلوقات را از یک طرف، و با حضرت حق سبحانه و تعالی را از طرف دیگر به احسن وجه تنظیم نماید.
2 - شناخت درست جنبه های مختلف روح، موجب می شود تا انسان حقیقت عقل و قدرت هدایتگری های آن از یک طرف، و حقیقت نفس و مکرهای آن را از طرف دیگر، را به درستی بشناسد و به او کمک می کندتا این توفیق را داشته باشد که مکرهای نفس را بجای عقل اشتباه نگیرد و مراقبت کند که مشمول آیه 43 سوره مبارکه فرقان:
« أَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَـٰهَهُ هَوَاهُ أَفَأَنْتَ تَكُونُ عَلَيْهِ وَكِيلًا»
ترجمه: (آیا دیدی حال آن کس را که (از غرور) هوای نفسش را خدای خود ساخته؟ آیا تو حافظ و نگهبان او (از هلاکت) توانی شد).
نگردد و در دام هواهای نفسانی و امیال و شهوات حیوانی گرفتار نشود.
3 – معرفت النفس به انسان این امکان را می دهد که ابزارهای مناسب برای وصول به سعادت خویش(علم وعقل) و همچنین موانع آن(هواهای نفسانی که «اَعدا عَدُوِکَ فِی جَنبَیکَ» هستند) را بدرستی بشناسد و بداند که راه سعادت حقیقی دنیا و آخرت از مسیر تقویت علم و عقل و مهار هواهای نفسانی و امیال حیوانی بوسیله آنها می گذرد، پس او موظف است که بوسیله عقل، نفس اماره خویش را مهار و رهبری نماید.