العالم - ایران
روابط ایران و عراق همواره تحت تأثیر متغیرهای داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی قرار داشته و در سال‌های اخیر، این روابط با چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی مواجه شده است. با در نظر گرفتن تحولات اخیر، به نظر می‌رسد که روابط تهران و بغداد در چند مسیر کلیدی حرکت می‌کند:
تقویت روابط امنیتی و نظامی
ایران و عراق در حوزه امنیتی به همکاری نزدیک ادامه خواهند داد، به‌ویژه در زمینه مبارزه با تروریسم و مهار تهدیدات ناشی از گروه‌های افراطی مانند داعش. علاوه بر این، تهران همچنان همکاری خود را با گروه‌های مقاومت عراقی و منطقه در جهت مبارزه با تروریسم حفظ خواهد کرد و این مسئله نقش مهمی در تحولات و حفظ و صلح و ثبات منطقه و عراق خواهد داشت.
افزایش فشارهای آمریکا و تلاش برای کاهش نفوذ ایران
یکی از چالش‌های اصلی در روابط تهران و بغداد، فشارهای واشنگتن برای کاهش حضور و نفوذ ایران در عراق است. آمریکا با اعمال تحریم‌ها و حمایت از جریان‌های نزدیک به غرب، سعی در محدود کردن نقش ایران دارد. در این میان، برخی جناح‌های عراقی نیز به دنبال ایجاد توازن در روابط با ایران و آمریکا هستند. البته آمریکا همیشه در پی افزایش نفوذ برای رسیدن به اهداف خود در عراق بوده ولی در طی چند سال اخیر با توجه به قدرت گرفتن جبهه مقاومت از نفوذ آمریکا در منطقه کاسته شده است .
تحولات داخلی عراق و تأثیر آن بر روابط با ایران
رابطه ایران و عراق تا حد زیادی به وضعیت داخلی عراق بستگی دارد. ائتلاف‌های شیعی (چارچوب هماهنگی) همچنان روابط نزدیکی با تهران دارند، اما اختلافات داخلی میان گروه‌های شیعی، به‌ویژه میان مقتدی صدر و سایر گروه‌های شیعه، می‌تواند بر روابط تهران و بغداد تأثیر داشته باشد. همچنین، نقش کردها و سنی‌ها در معادلات قدرت عراق عاملی تأثیرگذار بر سیاست‌های بغداد در قبال تهران خواهد بود.
تأثیر درگیری‌های منطقه‌ای
جنگ غزه، تنش‌های موجود در منطقه در نتیجه سیاست‌های مخرب و مداخله جویانه آمریکا همگی بر سیاست‌های عراق تأثیرگذار هستند. عراق تلاش دارد تا از درگیری‌های مستقیم فاصله بگیرد، اما حملات آمریکا به مواضع گروه‌های مقاومت در این کشور و پاسخ‌های احتمالی این گروه‌ها، می‌تواند بغداد را بیش از پیش درگیر این تنش‌ها کند.
روابط ایران و عراق در سایه تحولات منطقه‌ای، از جمله جنگ غزه، و در جهت دفاع از فلسطین هر روز قوی‌تر و مستحکم تر می‌شود.
جنگ غزه باعث شده که کشورهای عربی، از جمله عراق، مواضع ضداسرائیلی خود را تقویت کنند که این امر همسویی بیشتری با سیاست‌های ایران ایجاد کرده است.
تحولات اخیر، به‌ویژه جنگ غزه و افزایش فشارهای آمریکا، باعث شده که روابط ایران و عراق در حوزه‌های مختلف نظامی، امنیتی، اقتصادی و سیاسی مستحکم‌تر شود. عراق همچنان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کشورهای همسو با محور مقاومت، نقش تعیین‌کننده‌ای در تحولات منطقه دارد و نزدیکی آن به ایران در حال افزایش است.
* اشکان ممبینی کارشناس مسائل بین‌الملل