العالم - ایران
خبرگزاری رویترز در گزارشی از پاریس نوشت: بازگشت ایران به اقتصاد جهان به شرکت‌های تولیدکننده هواپیما کمک کرده است از عهده معضل کاهش جهانی تقاضا برآیند. ایران برای هواپیما‌هایی که به دلیل روند معکوس رشد خرید این کالا در سایر مناطق یتیم مانده اند، مأمنی امن فراهم کرده است.
به گفته منابع غربی، تولیدکنندگان هواپیما همچنین فعالیت خود را بر مبنای این قمار به پیش می‌برند که تحویل زودهنگام این هواپیما‌ها می‌تواند به تقویت توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی منجر شود؛ توافقی که از چند سو با تهدید مواجه شده است.
ایران از زمان لغو تحریم‌ها و پس از سال‌ها انزوا، برای تقویت اقتصاد خود به لیست انتظاری 8 ساله برای دریافت 200 هواپیما پیوست. اما تلاش‌ها برای برآوردن نیازهای فوری ایران، از طریق معضلات اقتصادی که سایر آژانس‌های هواپیمایی در جهان با آن مواجهند، تقویت شده است. این بدان معناست که حالا هواپیما‌ها با تخفیف و قیمت‌هایی مناسب به این بازار وارد می‌شوند.
در ادامه این گزارش آمده است: اصغر فخریه کاشان، قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی ایران در این خصوص به رویترز گفت: «ما فرصت‌های بازار را شکار می‌کنیم. اگر فرصتی وجود داشته باشد، می‌توانیم از آن بهره ببریم.»
علی‌رغم این که شرکت‌های تولیدکننده هواپیما رکود بازار را مضر ارزیابی نمی‌کنند، بازگشت ایران به بازار به چندین هواپیمای مازاد عمری دوباره بخشیده است. ایران نیز در آستانه انتخابات ماه مه به تملک این هواپیما‌ها علاقه نشان داده است.
ایران تاکنون 3 هواپیمای جت ایرباس را تحویل گرفته است. به گفته مدیران صنعتی، این هواپیما‌ها پس از آن که «ایویانکا» -- یک مشتری کلمبیایی -- از خرید آن‌ها صرف نظر کرد، بلا‌استفاده مانده بود.
ایران همچنین هفته گذشته قرارداد خرید 20 هواپیما را از «ای‌تی‌آر» امضا کرد. عجیب است که در این صنعتِ ریسک‌ستیز و پرهزینه، 4 هواپیمای ای‌تی‌آر هم‌اکنون ساخته شده و آماده تحویل به ایران هستند.
ای‌تی‌آر در اقدامی نادر تصمیم گرفت این هواپیما‌ها را پیش از امضای قرارداد نهایی برای ایران‌ایر بسازد. به گفته تحلیلگران، این امر نیز نشانه ضعف بازار است؛ آن هم در حالی که تولیدکنندگان در حال نبرد با رکود در اقتصادهای در حال توسعه هستند.
نگارنده گزارش رویترز در ادامه می‌افزاید: در حالی که صنعت هوا‌فضای ایران با کاهش تحریم‌ها از چندین دهه رکود فاصله می‌گیرد، ترکیه پس از کودتای نافرجام این کشور و حملات در چندین شهر بزرگ خود با کاهش تقاضا برای سفر به این کشور مواجه شده است. حالا شرکت هواپیمایی «ترکیش ایرلاینز» درباره دریافت یکی از موتورهای مهم رشد بازار، هواپیمای دارای 350 صندلی بوئینگ 777-300ER با تردیدهایی مواجه شده است.
بروز تردید در خصوص تحویل ماه آینده این هواپیما با نیاز فوری ایران به همین هواپیما در تعارض است. قرار است تهران نخستین نمونه از همین هواپیما را در ماه آوریل یا مه سال آینده (فروردین یا اردیبهشت 97) دریافت کند.
فخریه کاشان تأیید کرد حالا نمایندگان ایران به پیشنهاد بوئینگ، در حال بررسی مدل سفارشی شرکت هواپیمایی ترکیه هستند تا احتمال تعویض آن را با سفارش ایران ارزیابی کنند. بوئینگ از اظهار نظر در این خصوص خودداری کرد.
ایران قرار است در قالب بخشی از یک قرارداد برای تحویل 80 جت، از بوئینگ 15 هواپیمای 777-300ER تحویل بگیرد. این قرارداد تا عرضه مدل جانشین 777، برای کمک به بوئینگ در مقابله با کاهش تقاضای مدل 777 نقشی حیاتی ایفا می‌کند.
تسریع در تحویل نخستین هواپیما‌های بوئینگ به ایران از دهه 70 قرن گذشته می‌تواند به توافق هسته‌ای ایران حیاتی دوباره بخشد؛ توافقی که به دلیل معضلات تأمین بودجه و ابهام درباره نگرش دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که گفته است برجام را دوست ندارد با مشکل روبرو شده است.
از آنجایی که تمامی تولیدکنندگان هواپیما به دلیل تعداد بالای قطعات آمریکایی به مجوزهای صادراتی ایالات متحده نیاز دارند، اتخاذ هر تصمیم برای توقف اجرای قراردادهای بوئینگ احتمالاً فعالیت‌های اروپایی‌ها را در ایران متوقف خواهد کرد.
یک مدیر ارشد فعال در صنایع اروپایی در خصوص جایگزینی تحویل هواپیما‌های ترکیه با سفارش‌های ایران گفت: «خوب است که بوئینگ هم سر همان میزی بنشیند که دیگران پشت آن نشسته‌اند.»
اما در این میان مقامات ایران وادار شده اند درباره این ادعا که تهران هواپیما‌های متروک و دور انداخته شده را دریافت می‌کند، از جایگزینی سفارش‌های خود دفاع کنند. برای مثال، آن‌ها تأکید می‌کنند جت‌های ایویانکا به مدت 2 سال بلا‌استفاده مانده بودند و هرگز از آن‌ها در هیچ پروازی استفاده نشده بود.
فخریه کاشان در این خصوص به رویترز گفت: «این برای ایرباس و بوئینگ خوب است؛ اما بخشی از یک بازی است که همه از آن آگاهند.»