العالم ـ یادداشت
عبدالباری عطوان سر دبیر روزنامه رای الیوم، با انتشار مقاله‌ای به بررسی آخرین تحولات بحران محور سعودی با قطر پرداخته و نوشت: وقتی خالد العطیه وزیر دفاع قطر تاکید می کند نقشه ای برای تغییر نظام حاکم قطر وجود دارد و برای دومین بار در فاصله چند روز اعلام می کند «آماده دفاع از خودمان هستیم» آن هم ساعاتی پیش از این که تمدید فرصت 48 ساعته قطر به پایان برسد، به این معنی است که میانجیگری کویت برای نجات منطقه و مهار بحران کنونی به بن بست رسیده است.
تاکید قطر بر گفت وگو در شرایط مساوی نه زبان تهدید
پاسخ قطر به درخواست های 13 گانه ائتلاف سعودی شامل امارات، مصر و بحرین تکرار مواضع سابق و تاکید مجدد بر این بود که راه حلی جز گفت وگو بر اساس مساوات و نه تهدید وجود ندارد و این چیزی بود که محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر خارجه قطر در جریان کنفرانس مطبوعاتی با همتای آلمانی خود اظهار داشت.
در همین ارتباط اخبار غیر رسمی که در مورد پاسخ قطر به امیر کویت درز کرده است، حاکی از این است که قطر نه شبکه الجزیره و نه پایگاه نظامی ترکیه را تعطیل نخواهد کرد و هیچ یک از مخالفان خلیجی و مصری را که به آن پناهنده شده اند، تحویل نخواهد داد و علاوه بر این روابط خود با جنبش اخوان المسلمین را حفظ خواهد کرد زیرا این گروه در فهرست گروههای تروریستی جهانی قرار ندارد.
قطر هیچ عقب گردی در مواضع خود ندارد
باید در نظر داشت، شاید به همین دلایل میانجی کویتی عجله داشت به محض دریافت پاسخ قطر آن را به اطلاع دولت عربستان و امارات متحده عربی برساند زیرا این پاسخ هیچ گونه عقب گرد امیدوار کننده ای که زمینه ساز گفت وگو باشد، به همراه ندارد.
ترجیح دادن جنگ بر قبول درخواست‌های غیرمنطقی
در این میان قطر آشکارا اعلام کرد، جنگ را بر قبول این درخواست های «غیر منطقی» و «تحریک آمیز» ترجیح می دهد، ازهمین رو چه بسا منطقه خلیج فارس در پرتگاه فاجعه اقتصادی قرار گرفته باشد که همه از آن متضرر می شوند و این فاجعه مقدمه فاجعه نظامی نیز باشد.
روند صعودی بحران، سرفصل مرحله بعدی
شدت یافتن بحران سرفصل مرحله آینده است که در آن آرامش هیچ جایی ندارد زیرا هر کس جنگ لفظی غیرمستقیم و تبادل اتهامات بین شیخ عبدالله بن زاید وزیر خارجه امارات و همتای قطری اش شیخ عبدالرحمن ال ثانی را پیگیری کند، به همین نتیجه می رسد.
احتمال تحریم اقتصادی و آمادگی برای جنگ علیه قطر
به هر حال نشست وزیران خارجه چهار کشور مصر، عربستان، امارات و بحرین در قاهره که قرار است چهارشنبه برگزار شود، می تواند موجب شکل گیری «نقشه راه» برای اقدامات فشرده ای باشد که نخستین رویکرد آن تحریم های اقتصادی و دومین مورد آن نیز آمادگی نظامی باشد.
در این میان اخبار لغو عضویت قطر در شورای همکاری خلیج فارس بیش از پیش و با شدت بیشتری شنیده می شود و علاوه بر این احتمال بلوکه کردن دارایی های قطر در بانک های امارات و عربستان و برداشت سپرد ها از بانک های قطر نیز وجود دارد.
بعد خطرناک تر درز این اخبار در چند روز گذشته اشاره به تشکیل پایگاه نظامی در بحرین و به عبارت دقیق تر در جزیره «حوار» در فاصله چند کیلومتری قطر است به اضافه اینکه برخی اخبار حاکی از تکاپوی نیروهای سپر جزیره و ورود آنان به قطر است؛ شبیه کاری که در آغاز اعتراض های در بحرین رخ داد.
نکته قابل توجه اینکه این نیروها اکنون تحت پشتیبانی زره پوش ها در بحرین مستقر هستند و تعداد آنان بیش از دو هزار سرباز است که همگی از امارات و عربستان هستند.
تغییر 180 درجه‌ای ماموریت نیروهای ترک در قطر
نکته عجیب این بحران وخیم در خلیج فارس این است که نیروهای ترک مستقر در قطر با موافقت آمریکا و به منظور مقابله با هرگونه تحرک نظامی احتمالی ایران علیه قطر یا هر یک از کشورهای عرب خلیج فارس در این کشور مستقر شدند و این حضور با استقبال عربستان صورت گرفت.
اکنون به نظر می رسد ماموریت نیروهای ترک در قطر 180 درجه تغییر کرده است و هدف آن در ناکام گذاشتن هرگونه کودتا برای سرنگونی رهبری کنونی قطر محدود شده است و این چیزی است که «منصور اکوگن» کارشناس مسائل راهبردی ترکیه در گفت وگویی رادیویی به آن اشاره کرد.
احتمال تمدید مهلت قطر برای سومین بار ضعیف است
به نظر نمی رسد در ساعت های آینده شاهد تمدید مهلت قطر برای سومین بار باشیم و باید در انتظار بروز موارد غیرمنتظره در بخش اقتصادی و نظامی بود و در این شرایط بعید نیست دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در این بحران دست داشته و آتش آن را شعله ور تر سازد زیرا اگر به دنبال آرام کردن وضعیت و راهکار سیاسی برای آن بود، آن را بر متحدانش تحمیل می کرد چرا که همه طرف های این بحران بدون استثنا متحد آمریکا هستند.
تسنیم