العالم _ ایران / سیاسی
ترامپ سه ماه پیش فرمان خروج آمریکا را از برجام آغاز کرد. رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرد در دو فاصله 90 و 180 روزه تحریمهای اقتصادی و تجاری علیه جمهوری اسلامی ایران باز خواهند گرداند. ترامپ بارها اعلام کرده است که هدف از این تحریم ها به صفر رساندن صادرات نفت ایران، ایجاد بحران و نارضایتی در جمهوری اسلامی و تغییر حکومت ایران است که با این تفاسیر از آمادگی برای مذاکره بدون شرط می گویند. هر چند در هفته های اخیر سیگنالهای متفاوتی از سوی مقامات آمریکایی ارسال می شود که به دنبال تغییر حکومت در ایران نیستند. اما در بروز هر ناآرامی درایران مقامات آمریکایی آن را به عنوان مصداقی از درستی سیاست های خود علیه جمهوری اسلامی ایران می دانند.
چهل سال است که آمریکائی ها از تمام توانائی های خود برای براندازی جمهوری اسلامی ایران استفاده می کنند. ابزار تحریم اقتصادی در این چهل سال یکی از مهمترین ابزارها برای فشار به جمهوری اسلامی ایران بوده است. از سال 1996 در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون که آمریکا قانون داماتو را برای ممنوعیت سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز در ایران به تصویب رساند. بیست سال زمان برد که امریکا توانست اجماعی در سطح کشورهای اثر گذار در سطح جهانی را همراه خود کند. در نتیجه این تلاش شش قطعنامه علیه جمهوری اسلامی ایران در شورای امنیت سازمان ملل تصویب شد. در این قطعنامه ها گسترده ترین تحریم ها علیه یک کشور در تاریخ سازمان ملل به اجرا در آمد.
در دور جدید تحریم ها نیز یکی از شدیدترین تحریمهای آمریکا علیه یک کشور به اجرا در آمده است. اما برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تلاشهای بیست ساله آمریکا را برای اجماع جهانی علیه ایران به عقب بازگرداند. برجام تمام دروغ پردازی های آمریکا پیرامون برنامه های هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران را خنثی کرد و با تصویب آن در شورای امنیت سازمان ملل، جمهوری اسلامی ایران حقانیت خود را در عرصه جهانی به اثبات رساند. همین مسئله ترامپ و خیلی از ایران ستیزان در هیات حاکمه آمریکا را آزار می دهد که نمی توانند مثل گذشته با اتهامات بی اساس علیه جمهوری اسلامی ایران نه فقط متحدان اروپایی خود که بخش بزرگی ازجامعه نخبگان سیاسی آمریکا را علیه ایران همراه خود کند. به همین دلیل ترامپ برجام را بدترین توافق در تاریخ آمریکا می داند. ترامپ در شرایطی تحریمهای اقتصادی علیه ایران را با شدت بیشتر از گذشته بازگردانده است که متحدان اروپائیش ، چین و روسیه و حتی سازمان ملل تحت نفوذ آمریکا مخالف آن هستند.
همزمان با آغاز مرحله اول تحریمهای آمریکا، فدریکا موگرینی مسول سیاست خارجی اتحایه اروپا در بیانیه ای مشترک با وزیران خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه گفته اند سعی می کنند مسیرهای سرمایه گذاری با ایران را باز نگه دارند و از منافع شرکت های طرف تجارت با ایران، محافظت کنند. در این بیانیه نوشته شده: ""مصمم هستیم تا از فعالان اقتصادی اروپایی که درگیر کسب و کار قانونی با ایران هستند، در راستای قوانین اتحادیه اروپا و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت محافظت کنیم." ترامپ می کوشد با گرفتن ژست آمادگی برای مذاکره همزمان با اعمال شدیدترین تحریم ها علیه ایران با به راه انداختن یک جنگ روانی در کنار یک جنگ اقتصادی به سیاستهای خود علیه جمهوری اسلامی ایران مشروعیت داخلی و جهانی بدهد و جمهوری اسلامی ایران را یک کشور شرور و بر هم زننده امنیت منطقه معرفی بکند. اما این سیاست ترامپ برای متحدان اروپائیش نیز توجیه پذیر نیست.
جارت بلانک، مقام سابق وزارت خارجه آمریکا که در دولت اوباما روی برجام کار کرده، گفت: "تلاش برای اجرای رژیم تحریمهای خفه‌کننده بر ایران بدون یک همکاری بالفعل با چین، بسیار بسیار دشوار خواهد بود". به گفته این مقام، آمریکا می‌تواند به اقتصاد ایران آسیب بزند، اما انعطاف‌پذیری کنونی ایران هم از انعطاف‌پذیری آن در دوره قبل از امضای برجام کمتر نیست.
اما تاریخ چهل سال گذشته جمهوری اسلامی ایران نشان داده است، بحران ها و تحریم هایی سخت تر از این نیز نتوانسته خدشه ای در انسجام ملی و وحدت ملت ایران ایجاد کند.
مرتضی مکی