العالم - ترکیه
روزنامه ترکیه‌ای «دیلی صاباح»، امروز (جمعه)، با انتشار یادداشتی از «ملیح التنوک» تحلیلگر مسائل سیاسی، پیش‌بینی‌هایی درباره نزدیک بودن عادی‌سازی روابط آنکارا و تل‌آویو در آینده نزدیک مطرح کرد.
دیلی صاباح در یادداشت مذکور آورده است که «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا در اظهاراتی کشورهای دنیا را به تلاش برای «ائتلاف‌های راهبردی جدید» در مناطق مختلفی از جهان تشویق کرده است و مهم‌ترین تغییری که اخیرا در چارچوب این ائتلافات جدید به وقوع پیوسته، تحول در روابط آنکارا و تل‌آویو بوده است آن هم پس از اختلافات عمیقی که بیش از یک دهه میان دو طرف وجود داشت.
در ادامه آمده است که هر دو طرف آنکارا و تل‌آویو، انعطافی متقابل نشان داده‌اند بطوریکه که روزنامه عبری‌زبان «اسرائیل هیوم» به تازگی به نقل از یک «مقام بلندپایه ترکیه‌ای» خبر داد که آنکارا ۲۹ ماه مارس (نهم فروردین) به تل‌آویو اطلاع داده است که برای اعزام سفیر به تل‌آویو آمادگی دارد به محض اینکه کابینه «اسرائیل همزمان اقدام مشابهی انجام دهد».
در این یادداشت اشاره می‌شود که نشانه‌های عادی‌سازی روابط میان دو طرف که از ماه دسامبر گذشته پدیدار شده، شایان تحلیل و بررسی است و مهم‌ترین پیشینه اختلافات دو طرف در ادامه بیان شده است.
بحران «داووس»
دیلی صاباح آورده است که شاید هیجانی‌ترین شاهد این مثال، اظهارات یک دقیقه‌ای «رجب طیب اردوغان» نخست‌وزیر وقت در اجلاس سال ۲۰۰۹ داووس باشد که در آن لحظه روابط آنکارا و تل‌آویو را برای اولین بار به لرزه در آورد زمانی که اردوغان در برابر دوربین‌ها مستقیما اظهاراتی تند علیه «شیمون پرز» رئیس وقت رژیم صهیونیستی بر زبان آورد و ضمن اعلام تحریم اجلاس داووس تأکید کرد که دیگر به این کنفرانس نخواهد آمد و عملا به آنچه گفت عمل کرد.
در ادامه این یادداشت آمده است که در سال ۲۰۱۰ نیز بحران کشتی «ماوی مرمره» شعله‌ور شد و نیروهای امنیتی اسرائیلی نُه فعال غیرنظامی ترکیه را که در کشتی یادشده حضور داشتند، کشتند؛ کشتی که به سمت فلسطین حرکت می‌کرد و پس از این ماجرا بود که ترکیه این اقدام را «تروریسم دولتی» خواند و ضمن کاهش روابط دیپلماتیک خود، سفیرش را از فلسطین اشغالی فراخواند.
بر اساس این یادداشت، در ماه ژوئن سال ۲۰۱۶ نیز دو طرف بار دیگر به توافقی دست یافتند و با پایان آن سال، سفرایشان فعالیت‌های خودشان را در تل‌آویو و آنکارا از سر گرفتند؛ اما در دسامبر سال ۲۰۱۷ هنگامی که ۵۲ فلسطینی در واکنش به تصمیم «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور وقت آمریکا درباره به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل در جریان اعتراضات مردمی کشته شدند، ترکیه بار دیگر سفیرش را از تل‌آویو فراخواند.
در مقابل، تل‌آویو نیز فرستاده خود به آنکارا را فراخواند و از آن زمان تاکنون فعالیت‌های سفیر اسرائیل در ترکیه به اتمام رسیده است و دو طرف روابط خود را در سطح حضور کاردار در سفارت حفظ کرده‌اند.
در ادامه این یادداشت به اظهارات رجب طیب اردوغان در ماه دسامبر گذشته اشاره شده است که گفته بود: «دوست داریم روابط خود با اسرائیل را به نقطه بهتری برسانیم». اردوغان در ادامه اظهارات افزوده بود که همکاری‌ها میان دو طرف در سطح اطلاعاتی همچنان ادامه دارد.
در این یادداشت همچنین اشاره شده است که تل‌آویو «ایریت لیلیان» را در ماه فوریه گذشته به عنوان کاردار سفارتش در آنکارا تعیین کرد که وبگاه شبکه صهیونیستی «آی۲۴» این اقدام را پیامی مهم از وزارت خارجه اسرائیل برای اردوغان خواند چراکه لیلیان کارشناس امور ترکیه بود.
این پایگاه نوشته بود: «تعیین این شخصیت کارکشته، بازتابی از تمایل تل‌آویو برای بازگرداندن گرمای قدیمی به [روابط] با آنکاراست».
در ادامه آمده است: «باتوجه به این تسلسل زمانی حوادث، می‌توان گفت که میان ترکیه و اسرائیل در حال حاضر "تعارض در منافع" وجود ندارد و منبع این بحران در واکنش‌های دوره‌ای و مواضع مخالف قرار می‌گیرد. همچنین ادعاها درباره موضوع حمایت آنکارا از اخوان‌المسلیمن جزء مسائلی هستند که می‌توان آن را به نرمی حل و فصل کرد».
نویسنده می‌گوید: «افزون بر اینکه تحولات اخیر مثل ائتلاف‌هایی که برای تقسیم منابع طبیعی در شرق دریای مدیترانه برپا شده‌اند، نه‌تنها می‌تواند حفظ روابط دوجانبه مبتنی بر زمینه عقلانی را به موضوعی امکان‌پذیر بلکه به یک ضرورت تبدیل کند. تأکید "بنیامین نتانیاهو" نخست‌وزیر اسرائیل بر اهمیت گفت‌و‌گوها با ترکیه درباره ذخایر گازی در شرق دریای مدیترانه، نشانه‌ای دیگر درباره تقویت روابط دیپلماتیک میان دو طرف است».
در پایان این یادداشت آمده است: «و بالاخره اینکه ترکیه مصمم به پیروزی در سیاست خود در شرق دریای مدیترانه مصمم است. از طرفی دیگر گفتمان پوپولیستی که در اسرائیل علیه ترکیه بود، متلاشی شده است و عادی‌سازی روابط میان دو طرف با سرعتی بیش از آنچه انتظارش می‌رود و رسیدن این روابط به نقطه همکاری، برای کسی غافلگیرکننده نخواهد بود».
فارس