العالم - آسیا
آغاز اعتراضات در قزاقستان از تاریخ 14 دی ماه و در پی گران شدن قیمت گاز در این کشور رخ داد هر چند بعد از 24 ساعت مقامات قزاقی قیمت گاز را کاهش دادند و به رقم قبل برگرداند اما اعتراضات به سمت درگیری با نیروهای امنیتی پیش رفت تا جایی که مقامات قزاقی از حضور گروههای تروریستی و جنایی در این اغتشاشات خبر دادند.
در ادامه مقامات قزاقستان بارها به حرفه‌ای بودن شورشیان اشاره کردند و آن را رسما یک عملیات تروریستی خواندند. هر چند که تا آن زمان مشخص نبود سرچشمه این ناآرامی‌ها از کدام کشورها است.
معاون اول نهاد ریاست جمهوری قزاقستان در این زمینه گفت: تروریست‌ها به صورت هماهنگ عمل کردند.
چند روز پس از آغاز تظاهرات، «آرمان جمعه گلدیف» یکی از روسای گروههای جنایی منطقه، با نام مستعار «آرمان وحشی» (آرمان وایلد) به همراه چند تن از اعضای گروه جنایتکار سازمان یافته‌اش در هتلی در شهر «آلماتی» بازداشت شدند و مقادیر سلاح و مهمات از آنها کشف و ضبط شد.
بعداً مشخص شد که «وایلد» مستقیماً از ترکیه وارد شده است و به احتمال زیاد فعالیت‌های وی تحت نظارت سرویس‌های ویژه ترکیه است.
این نکته نیز باید یادآوری شود که ترکیه همواره و به طور سنتی در سراسر جهان از تروریست‌های طرفدار خود به عنوان یکی از اهرم‌های فشار سیاسی استفاده و از آنان حمایت می‌کند.
هر چند اخیرا «مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه عنوان کرد که مشکلات سایر کشورهای عضو جهان ترک مشکلات ترکیه است اما در گذشته مشاهده شده است که وی با «وایلد آرمان» شخصاً دست همکاری داده است.
«ولادیمیر آواتکوف»، ترک شناس و محقق ارشد موسسه IMEMO RAS، دانشیار آکادمی دیپلماتیک وزارت امور خارجه روسیه گفت: ترکیه برای مدت طولانی و فشرده در قزاقستان بوده است. از بسیاری جهات، نفوذ آنکارا در طایفه نظربایف وجود داشته تاجایی که اطرافیان نظربایف در نظر داشتند تا از اتحادیه اوراسیا دور شوند و به اصطلاح «آق سقال» جهان ترک شوند.
این کارشناس خاطرنشان کرد که در سال‌های اخیر ترکیه بر ساخت مساجد، موسسات مختلف سیاسی، آموزشی، پروژه‌های علمی در قزاقستان متمرکز شده است.
به گفته این تحلیلگر روس، تغییر قدرت در قزاقستان به سود آنکارا نبود. بنابراین، رویدادهای اخیر در جمهوری آسیای مرکزی به خوبی می‌تواند منافع رهبری ترکیه را تامین کند.
ترکیه بر این موضوع تاکید دارد که قزاقستان بخشی از زیر مجموعه سیستم ترک محور در روابط بین‌الملل شود و باید از سنت‌های خود دور شده و ترکیه را به عنوان سنت‌ها و آداب و رسوم ترکی بپذیرد.
ترکیه از به قدرت رسیدن تاکایف که بیشتر با مسکو در ارتباط بود، خوشحال نبود. در این راستا، آنکارا علاقه مند است که اوضاع قزاقستان را به نفع خود تغییر دهد و ممکن است علاوه بر نیروهای غربی، همکاران ترکیه‌ای نیز فعالانه در اتفاقات پیش آمده، مشارکت داشته باشند.
وی ادامه داد: قزاقستان نه تنها برای ترکیه جذاب است بلکه این کشور بزرگترین و غنی‌ترین کشور در آسیای مرکزی است. قزاقستان سنگ معدن فلزات غیرآهنی و آهنی، زغال سنگ، نفت و مهم‌تر از همه اورانیوم دارد.
ضمن اینکه قزاقستان یک موقعیت استراتژیک مهم در نقشه جهان دارد و در کنار آن، نزدیکی این کشور به روسیه و چین است.
اما «آناتولی آنتونوف»، سفیر روسیه در واشنگتن، معتقد است که قزاقستان مورد حمله رادیکال‌هایی قرار گرفت که از سلاح علیه غیرنظامیان استفاده می‌کردند.
وی اظهار داشت: همه اینها پس از فرار آمریکایی‌ها از افغانستان رخ داد و جنبش‌های افراطی به سرعت رشد کردند.
به گزارش اکونومیک تایمز (ET)، ترکیه به طور فعال بر قزاقستان در ارتباط با دو کشور دیگر، پاکستان و افغانستان تمرکز دارد.
بنابراین، این نشریه به نقل از منابع خود ادعا می‌کند که رادیکال‌های آموزش دیده و با تجربه افغانستان در ناآرامی‌های قزاقستان مشارکت فعال داشتند.
این نشریه بیان کرده است که آنکارا و اسلام آباد می‌توانستند در آماده سازی محیط مساعد برای تهاجم خود، از جمله از طریق قرقیزستان مشارکت داشته باشند. اگرچه رئیس کمیته امنیت ملی قرقیزستان قبلاً اطمینان داده بود که حتی یک تروریست از این کشور به قزاقستان نرفته است.
به گزارش این شبکه، اعضای شاخه پاکستانی جماعت تبلیغ (ممنوع الفعالیه در روسیه) نقش جدی در این شورش‌ها داشتند.
طی دهه گذشته، گروه تبلیغ جماعت فعالیت زیادی در آسیای مرکزی و روسیه داشته است و نفوذ بالایی در بین مسلمانان دارد.
تبلیغات پاکستان با اعضای حزب التحریر که خواهان بازگرداندن خلافت هستند، از بازگشت پیروزمندانه طالبان به کابل الهام گرفتند، زیرا اشتراکات زیادی داشتند.
«ولادیمیر آواتکوف» محقق ترک‌شناس معتقد است که قوس بی‌ثباتی اخیراً از خاورمیانه از طریق قفقاز جنوبی به آسیای مرکزی در حال حرکت است.
بدیهی است که علاوه بر اوکراین، لازم بود جناح جنوبی روسیه نیز تضعیف شود. هم کشورهای غربی و هم سایر بازیگران مخصوصا ترکیه به این موضوع علاقه داشتند.
در چند دهه اخیر گروههای مختلف مانند «گولنی‌ها» و «اردوغان‌ها» و «رادیکال‌های حداکثری» سعی کردند قزاقستان را به طرق مختلف از روسیه دور کنند.
به همین دلیل است که شبه نظامیان آشکارا به آنجا آورده و آماده شورش در قزاقستان شدند.
البته قزاقستان اجازه نمی‌دهد، شرایط متزلزل شود. فرقی نمی‌کند که غرب آن را تکان دهد یا برخی ساختارهای ترک‌محور که تصمیم گرفته‌اند که محور اصلی در منطقه باشند.
فارس