العالم - زلال قرآن
با توجه به دونکته اساسی زیر:
نکته اول – تمام مخلوقات عالم وجود(اعم از: مادی وغیرمادی و غیب و شهادت) از پائین ترین تا بالا ترین مرتبه وجودی، از جهت توجه ذاتیشان به خداوند تبارک و تعالی و از جهت پذیرش فیض حضرتش یکسانند، زیرا به گواه آیه 123 سوره مبارکه هود:
« وَلِلَّـهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَيْهِ يُرْجَعُ الْأَمْرُ كُلُّهُ فَاعْبُدْهُ وَتَوَكَّلْ عَلَيْهِ وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ»
ترجمه: (و هر چه در آسمانها و زمین پنهان است همه برای خداست و امور عالم همه به خدا بازگردانده میشود (و به دست قدرت اوست)، او را بپرست و بر او توکل کن، و پروردگار تو از آنچه میکنید غافل نیست).
مقصد نهائی مخلوقات عالم پیشگاه با عظمت الهی است و هدف غائی خلقت جهان و جهانیان این است که همه اجزاء عالم با برخورداری از رحمت بیکران خداوند رحمان به کمال مطلوب ذاتی خود برسند و تماماً به خیر محض تبدیل گردند و به خیر مطلق که همان اسماء و صفات الهی است به پیوندند.
نکته دوم – اصل همبستگی و اندام وارگی اجزاء پیکره واحد و تجزیه نا پذیر جهان هستی ایجاب می کند تا هر جزء از کلّ عالم به تناسب موقعیت خود و وظائفی که خداوند علیم حکیم براساس مشیت بالغه اش برعهده آن گذاشته، کیفیت و ویژگی های خاص متناسب با آن وظائف را داشته باشد.
بهمین سبب در توازن عمومی نظام کل عالم، وجود تفاوت ها، پستی ها و بلندی ها، فرازها و فرودها، و...، نه تنها طبیعی بلکه لازمه نظام مند بودن جهان است، چرا که یکپارچگی و بهم پیوستگی و تعادل و توازن خدشه ناپذیر جهان هستی حکم می کند تا هر عضوی از اعضای آن براساس نظام اسباب و مسببات و قاعده علت و معلولی که لازمه به کمال رسیدن عالم است دارای وظائفی و به تناسب آن دارای ویژگی متناسب با آن باشد که این مهم بصورت تفاوت ها در مخلوقات متجلی می گردد.
و چون این مشخصات کلی در وجود انسان نیزساری و جاری است گفته می شود که وجود انسان، عالم صغیر وخلاصه عالم کبیر است.